Во официјалното соопштение, Министерството упати апел до медиумите да известуваат со посебна внимателност, професионална етика и човечка солидарност, истакнувајќи дека секое нарушување на приватноста или инвазивен медиумски пристап може да предизвика дополнителни трауми кај повредените лица и да го попречи процесот на рехабилитација.
Меѓу другото, се бара од новинарите да не снимаат или фотографираат лица кои учествуваат во рехабилитациските сесии, како и да не земаат изјави во аудио, видео или пишан формат додека лицата се наоѓаат во одморалиштето или во Општата болница во Кочани. Министерството истакна дека останува отворено за транспарентно информирање, но повикува на почитување на достоинството и мирот на повредените.
ЗНМ: Апелот е притисок, на границата со цензура
На овие препораки остро реагираше Здружението на новинари на Македонија (ЗНМ), кое во својата реакција укажа дека ваквите “апели” се на границата на институционална цензура. Според ЗНМ, иако препораките се формално претставени како добронамерни, тие во суштина претставуваат обид за наметнување на правила за известување, што е спротивно на уставно загарантираната слобода на изразување.
„Го осудуваме обидот на Министерството да воспостави пракса на ограничување на медиумската работа, особено кога станува збор за настани од јавен интерес. Прашањата за новинарска етика и професионализам не се во надлежност на државните институции, туку на саморегулаторните тела како Советот за етика во медиумите и Судот на честа при ЗНМ“, се наведува во соопштението на Здружението.
ЗНМ потсетува на член 16 од Уставот на Република Северна Македонија, кој гарантира слобода на јавното информирање и забрана на цензурата. Според нив, јавниот интерес не смее да биде загрозен под изговор на етичка заштита, иако самите новинари имаат обврска да известуваат со соодветна чувствителност, особено кога се работи за ранливи категории граѓани.
Помеѓу емпатијата и јавниот интерес
Овој судир на ставови отвора поширока дебата: каде завршува професионалната етика, а каде почнува институционалниот притисок? Додека Министерството за здравство се обидува да обезбеди мирна и достоинствена атмосфера за лицата кои преживеале траума, новинарските здруженија предупредуваат дека секој обид за ограничување на известувањето може да стане преседан со долгорочни последици за медиумската слобода.
И двете страни, и институциите и медиумите, имаат улога во заштитата на јавниот интерес – едните преку грижа за физичкото и ментално здравје на граѓаните, а другите преку навремено и одговорно информирање на јавноста. Прашањето е: каде е границата меѓу заштитата и замолчувањето?
Останува да се види дали оваа размена на ставови ќе доведе до продуктивен дијалог или ќе продлабочи недовербата меѓу институциите и медиумите. Во секој случај, чувствителноста на темата бара повеќе од едноставни апели – бара меѓусебно разбирање, транспарентност и почитување на професионалните стандарди на сите страни.
