Случаите на рак на белите дробови се во пораст кај луѓето кои никогаш не пушеле, а загадувањето на воздухот може да биде подмолен фактор што придонесува за тоа.
Новото геномско истражување покажува дека смогот и саѓите на отворено се поврзани со мутации на ДНК кои предизвикуваат рак на белите дробови – вклучувајќи мутации веќе познати кај пушачите, како и нови специфични за непушачите. Колку повеќе некој бил изложен на загадување, толку повеќе мутации откриле научниците во неговите тумори на белите дробови, објавува РТС.
Иако овие наоди не значат дека загадувањето на воздухот директно предизвикува рак на белите дробови, тие се надополнуваат на растечкиот број докази што укажуваат на можноста.
„Го гледаме овој загрижувачки тренд на зголемување на ракот на белите дробови кај луѓе кои никогаш не пушеле, но не знаеме зошто. Нашето истражување покажува дека загадувањето на воздухот е силно поврзано со истите видови мутации на ДНК што нормално ги поврзуваме со пушењето“, објаснува биомолекуларниот научник Људмил Александров од Универзитетот во Калифорнија, Сан Диего.
Оваа голема меѓународна анализа ги вклучуваше туморските геноми на 871 лице од четири континенти кои никогаш не пушеле и сè уште не примале третман.
Оние кои живееле во региони со високо ниво на загадување биле значително посклони кон мутации на гените TP53 и EGFR, како и кон пократки теломери. Абнормалностите на гените TP53 и EGFR се белези на рак на белите дробови, особено оние предизвикани од мутацијата SBS4, а скратените теломери се поврзани со забрзано стареење.
Во оваа студија, непушачите изложени на поголемо загадување имале речиси четири пати поголема веројатност да го покажат генетскиот потпис SBS4, во споредба со оние од почисти средини.
Од друга страна, пасивното пушење, иако е познат ризик за рак, покажа само мало зголемување на бројот на генетски мутации.
„Ако пасивното пушење има мутаген ефект, веројатно е премногу слабо за да се открие со сегашните алатки“, вели генетичарот Тонгву Жанг од Националниот институт за рак (NCI) на САД.
Сепак, загадувањето на воздухот и активното пушење имале силна поврзаност со мутациите на ДНК. Во САД денес, 10 до 20 проценти од случаите на рак на белите дробови се јавуваат кај луѓе кои никогаш не пушеле или пушеле помалку од 100 цигари во текот на животот.
Научниците долго време се сомневаат дека загадувањето на воздухот игра улога, но точно како функционираат ситните честички во воздухот во споредба со чадот од тутун сè уште не е сосема јасно.
Како една страшна цигара на ден:
Некои истражувачи тврдат дека дишењето загаден воздух е еквивалентно на пушење една кутија цигари дневно, но овие заклучоци се базираат главно на опсервациски студии. Сегашните истражувања одат чекор понатаму и се фокусираат на молекуларните механизми. Геномите на туморот на 871 непушачи беа споредени со оние на 345 пушачи за да се откријат сличности и разлики.
Повеќето непушачи со рак на белите дробови имале аденокарцином, најчестиот вид на рак на белите дробови. Околу 5 проценти од нивните тумори покажаа мутациски потпис на SBS4.
Покрај тоа, 28 проценти од непушачите покажаа нов генетски потпис SBS40a, кој не беше откриен кај пушачите. Потеклото на овој мутациски механизам е сè уште непознато, но се чини дека не е поврзано со фактори на животната средина.
„Го гледаме овој потпис во голем број случаи, но сè уште не знаеме што го активира. Ова е нешто сосема ново и отвора сосема нова област на истражување“, вели Александров.
Ова истражување се потпира на регионалните нивоа на загадување, што значи дека не може со сигурност да се утврди колку секој поединец бил директно изложен на честички. Исто така, некои учесници кои тврделе дека никогаш не пушеле, всушност можеби пушеле повеќе отколку што пријавиле. И покрај овие ограничувања, резултатите се во согласност со други докази што сугерираат дека саѓите и смогот можат да предизвикаат развој на тумор на сличен начин како хемикалиите во чадот од тутун.
„Ова е итен и растечки глобален проблем што се обидуваме да го разбереме кај луѓето кои никогаш не пушеле“, вели епидемиологот од NCI, Марија Тереза Ланди.
Истражувачкиот тим, кој ја објави студијата во списанието „Nature“, се надева дека ќе ја прошири студијата на туморски геноми од поразновидни, глобални популации.
Извор: N1
