Лизгањето на земјиштето на падините на Водно, непосредно над градските улици Белградска и Партеније Зографски, ја активираше целата институционална вертикала задолжена за кризни состојби, урбана безбедност и превенција на свлечишта. Денес, во просториите на Центарот за управување со кризи (ЦУК), беше одржан итен координативен состанок на кој присуствуваа директорот на ЦУК Мухамед Али, градоначалникот на Општина Центар Горан Герасимовски, како и претставници од сите надлежни институции, комунални служби и стручни тела.
Причината за состанокот е сериозна: активирано лизгање на теренот во густо населено подрачје, каде што во радиус од неколку стотини метри се наоѓаат станбени згради, улици, паркиралишта, водоводни линии и друга критична инфраструктура. Според првичните податоци, на една од косините се појавило локално обрушување на земјиште и забележливо движење на подлога со потенцијал да се прошири доколку продолжат врнежите.
Што покажуваат првичните анализи?
На состанокот биле разгледани првите теренски информации од геомеханичарите и инженерските служби: стабилноста на падината, насоката на движење на земјиштето, можните точки на ново обрушување и потенцијалниот ризик врз уличната мрежа. Иако засега нема директно оштетени станбени објекти, институциите предупредуваат дека ризикот е реален и дека е неопходно брзо, координирано и технички прецизно делување.
Согласно изнесените анализи, утврдено е дека последните врнежи го заситиле горниот слој на почвата, а веќе нарушената косина може дополнително да се активира при нови дождови. Поради ова, надлежните служби го забрзуваат процесот на детални геомеханички испитувања кои треба да ја дефинираат длабочината и ширината на активното свлечиште.
Што беше договорено?
Присутните институции се согласија дека е неопходно итно да се изработи ургентен план за стабилизација на критичната зона, кој ќе вклучува непосредно техничко обезбедување на деловите со најизразено движење, расчистување и уредување на одводните и дренажните канали, изработка на проект за зајакнување на косината со потпорни конструкции каде што тоа е технички изводливо, како и воспоставување засилена теренска контрола со дневен мониторинг на секоја нова пукнатина или промена на земјиштето.
Покрај инфраструктурните мерки, поставувањето на предупредувачка сигнализација и можните сообраќајни ограничувања ќе се активираат доколку ситуацијата се влоши.
Опасноста за жителите — засега под контрола, но вниманието мора да биде зголемено
Иако моментално нема индикации дека е неопходна евакуација, институциите не ја исклучуваат можноста за привремено затворање на делови од улиците или ограничување на движењето доколку свлечиштето се прошири. На жителите им се препорачува внимателно следење на официјалните информации и задолжително пријавување на било какви нови пукнатини во околината, паднати дрвја, изместени тротоари или отстранета почва.
Општина Центар најави постојан контакт со жителите на ризичната зона, а ЦУК веќе има активирано дежурен тим кој ги следи промените на терен.
Системски тест за државата
Заклучоците од состанокот ќе бидат проследени до Владата на Република Северна Македонија, која треба да одлучи за понатамошните чекори, вклучително и можноста за ангажирање дополнителни финансиски и инженерски ресурси.
Овој настан ја отвора и пошироката тема: колку е подготвена државата за природни процеси кои го вкрстуваат урбаното ширење со климатските промени? Промената на тлото на Водно не е изолиран случај — комбинацијата од неконтролирано градење, интензивна ерозија и недоволна инфраструктура за одводнување го зголемува ризикот во повеќе делови од ридот.
Институциите се соочуваат со системски тест за брза реакција, координирана интервенција и долгорочно решавање на урбаните слабости што се појавуваат сè почесто.
