Новиот Кодекс на новинари и новинарки на Србија стапи на сила, откако го усвоија Здружението на новинари на Србија (УНС) и Независното здружение на новинари на Србије (НУНС). Ова е значајна реформа во новинарската етика, која воведува повеќе важни измени во професионалните стандарди.
Работната група која работела на новите измени во Кодексот била составена од професорката Снежана Миловиќ, Тамара Скрозза, Оливера Милошевиќ, Кристина Ковач Настасиќ, Невена Мартиноић, Надежда Будимовиќ и Нино Брајовиќ.
Клучни промени во новиот Кодекс:
- Почитување на достоинството – Ново поглавје во Кодексот што ги опфаќа насоките за извествување за малолетници, лица со инвалидитет, национални малцинства и ЛГБТ популацијата.
- Правото на заборав – Воведена е одредба која се однесува на правото на заборав и на обработката на лични податоци, со оглед на тоа дека медиумите не смеат да „тргуваат“ со лични податоци без дозвола.
- Вештачка интелигенција и друштвени мрежи – Секоја медиумска содржина создадена со помош на вештачка интелигенција мора да биде под уредничка контрола. Уредниците сносат одговорност за таквите содржини и мораат да информираат дека содржините се креирани со користење на вештачка интелигенција.
- Родово чувствителен јазик – Се бара новинарите да користат родово чувствителен јазик и да вклучуваат претставници од различни групи (род, етничко потекло, возраст, сексуална ориентација) во изразувањето.
- Заштита на лични податоци – Медиумите не смеат да „продаваат“ или разменуваат лични податоци без согласност од лицето на кое се однесуваат. Ова е значајна промена во однос на приватноста на поединците.
Разлики од претходниот Кодекс
Претходниот Кодекс на новинари во Србија беше усвоен во 2006 година. Но, со развојот на интернетот и дигиталните платформи, новинарската професија во изминатите 18 години доживеала значителни промени. За разлика од претходните стандарди, новиот Кодекс ја истакнува независноста на новинарите од корporативните интереси и вклучува многу нови етички норми.
Кодексот на новинари во Македонија
Во Македонија, Кодексот на новинарите исто така игра клучна улога во регулирањето на етичките стандарди во медиумите. Македонија има свој Кодекс на новинари, кој се усвојува од страна на Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ), со слични стандарди за заштита на новинарите и обезбедување на професионализам во медиумите. Кодексот во Македонија ги регулира односите на новинарите со јавните личности, приватноста и користењето на лични податоци, како и етичкото извествување на теми кои се чувствителни за различни групи во општеството.
Како што се менуваат медиумските платформи и комуникациските технологии, така и новинарските стандарди мора да се усогласуваат со новите предизвици. Во Македонија, како и во Србија, новинарите и медиумските работници се повикани да се придржуваат на високи етички стандарди кои обезбедуваат правото на јавноста за точно, навремено и одговорно информирање.
Значи, новиот Кодекс на новинари во Србија не само што ја зголемува заштитата на новинарите и јавноста, туку ја покажува и потребата од прилагодување на етичките стандарди со новите дигитални трендови и промени во медиумската индустрија.
