Пензионерите имаат поголеми финансиски тешкотии во Источна Европа, додека стапките на сиромаштија се генерално пониски во нордиските и западноевропските земји. Швајцарија и Обединетото Кралство се исклучоци, со релативно високи нивоа на сиромаштија кај пензионерите.
Во повеќето европски земји, просечниот приход на лицата над 65 години е понизок од оној на вкупната популација, според податоци на ОЕЦД. Во неколку случаи, приходите на постарите лица паѓаат под 80% од националниот просек, што придонесува за значително висока сиромаштија кај пензионерите.
Во кои земји пензионерите се соочуваат со најголема сиромаштија? И како нивниот приход се споредува со националниот просек?
Стапките на сиромаштија се мерат како процент на населението чии приходи се под линијата на сиромаштија — дефинирана од ОЕЦД како 50% од медијаната на расположливиот доход на домаќинствата.
На пример, во 2022 година медијаната на расположливиот доход по домаќинство во Франција — приспособена за големината на домаќинството — изнесувала €26.410, што значи дека линијата на сиромаштија била €13.205.
Во 2022 година, стапката на сиромаштија кај пензионерите во 30 европски земји се движела од 3,1% во Исланд до 37,4% во Естонија — мери процент од лицата над 65 години со приходи под 50% од медијаната на домашниот доход.
Источна наспроти Северна Европа
Пензионерите имаат поголема финансиска ранливост во Источна Европа, особено во балтичките држави и неколку посткомунистички земји.
По Естонија, највисоки стапки на сиромаштија кај пензионери се забележани во: Летонија (33%), Хрватска (28,5%) и Литванија (24,6%)
Стапките на сиромаштија се пониски во Западна и Северна Европа.
Некои од најниските се во: Исланд (3,1%), Норвешка (4,1%), Данска (4,3%) и Финска (5,5%)
Овие земји имаат силни системи за социјална заштита и универзални пензиски шеми.
Исклучоци: Швајцарија (19,8%) и Обединетото Кралство (14,9%) имаат релативно високи стапки.
Меѓу петте најголеми европски економии, Велика Британија има највисока стапка, потоа следуваат: Германија (14,1%), Шпанија (13,1%), Италија (12%) и Франција (6%) – најниски
Стапките на сиромаштија се многу повисоки кај жените пензионери, делумно поради нивниот подолг животен век.
Главни фактори за сиромаштија кај пензионерите
„Ниски пензиски примања се главен фактор,“ изјави Ендру Рејли, пензиски аналитичар од ОЕЦД.
„Дури и со долги работни кариери, пензиите се ниски во Естонија, Јапонија, Кореја, Летонија и Литванија.“
Во балтичките држави, високите стапки се резултат на ниски пензии врз основа на заработка и слаби социјални мрежи.
Улогата на државните пензии
„Земјите со силни државни пензии или универзални бенефиции имаат помала сиромаштија кај постарите лица,“ вели Рејли.
Тоа вклучува: Данска, Исланд и Норвешка. Летонија и Литванија имаат ниски државни поддршки.
Приходи на постарите лица во споредба со националниот просек
Во 2022, просекот на приходи за лица над 65 години, како процент од националниот просек, се движел од 66,3% во Естонија до 107% во Луксембург
Значи, во Естонија постарите добивале само две третини од просечниот национален доход.
Под 80% биле и: Литванија (66,5%), Летонија (71,4%), Хрватска (73,4%), Белгија (76,2%), Чешка (76,7%), Бугарија (77,2%) и Швајцарија (79,4%)
Највисоки сооднос: Луксембург (107%), Италија (98,8%), Португалија (97,1%), Шпанија (96,7%)
ОЕЦД предупредува: „Овие бројки се врз основа на приходи. Богатството (на пример, имот) не е вклучено.“
Значи, мора да се земе предвид и вредноста на парите што ги добиваат пензионерите, не само износот.
