Ова лето, топлотните бранови однесоа илјадници животи низ цела Европа, но зад тие бројки се крие тивок, смртоносен виновник – климатските промени.
Од вкупно 24.400 смртни случаи предизвикани од топлина анализирани во периодот од јуни до август, климатските промени се одговорни за дури 68 проценти од тој број, открива предупредувачка студија што наиде на интерес кај светските медиуми.
Анализирајќи податоци од 854 европски градови, научниците од Империјал колеџ во Лондон и Лондонската школа за хигиена и тропска медицина пресметаа дека климатските промени ги покачиле температурите за неверојатни 3,6 степени Целзиусови. А тоа довело до 16.500 дополнителни смртни случаи.
Со други зборови, во просек, над двајца од тројца Европејци кои починале како резултат на топлината, всушност починале како резултат на климатските промени , објавува порталот Клима 101 .
Анализата се темели на претходна студија од истиот истражувачки тим која покажа дека климатските промени го утроиле бројот на жртви од топлотниот бран во Европа кон крајот на јуни.
„ Глобалното затоплување предизвикано од човекот повеќе не е далечна или апстрактна закана. Тоа веќе одзема илјадници животи секое лето “, вели д-р Акшај Деорас, истражувачки соработник во Националниот центар за атмосферски науки на Универзитетот во Рединг.
Според него, новите научни откритија го потврдуваат она за што климатските научници предупредуваат со години: „Врската помеѓу глобалното затоплување и екстремната топлина е неоспорна, а последиците се смртоносни“.
Зошто ова е само „врвот на ледениот брег“?
Иако бројките изгледаат доста вознемирувачки, како што предупредуваат експертите, тие се само дел од реалната, многу поголема слика: една од причините е тоа што анкетата опфатила само 30 проценти од населението на Европа, а другата лежи во самите податоци.
Имено, тимот користел податоци од терен, добиени преку набљудување, како и климатски модели. Врз основа на тие проценки, летните температури во Европа сега се од 1,5 до 2,9 степени потопли од светот, што би било за 1,3 степени поладно без климатските промени предизвикани од човекот.
Сепак, авторите на студијата нагласуваат дека оваа проценка е веројатно конзервативна, односно дека вистинското затоплување во многу европски градови е веројатно уште поголемо бидејќи научно е докажано дека климатските модели честопати ја потценуваат стапката на затоплување во Европа.
Каде – и за кого – беше жештината најфатална?
Романија, Бугарија, Грција и Кипар претрпеа најголемо влијание за време на топлотниот бран . Од 21 до 27 јули, температурите во тие земји беа измерени до 6 степени над нормалата, а проценетиот број на смртни случаи поради топлината е 950.
Ве потсетуваме дека во истиот период и Србија беше погодена од силен топлотен бран. Првата студија за брза атрибуција во нашата земја процени дека климатските промени го направија овој топлотен бран 12 пати поверојатен.
Сепак, во оваа конкретна анализа податоците за смртноста во нашата земја во текот на летото 2025 година не се достапни бидејќи истражувачите не го опфатиле Балканот. Она што авторите го истакнаа е дека летото во балканските земји беше исто така многу топло со температури над 1,7 степени над нормалата.
Најтешко погодени европски метрополи, во однос на смртните случаи по глава на жител, беа Рим, Атина и Букурешт. Авторите на студијата објаснуваат дека ова е последица на изложеноста на екстремни температури, но исто така истакнуваат дека и други фактори играат улога, како што се подготвеноста на градовите, демографската структура на населението и загадувањето на воздухот.
Меѓу анализираните градови, Италија регистрираше најголем број смртни случаи, со вкупно 4.597 смртни случаи од топлина поврзана со климатските промени.
