Модел на вештачка интелигенција може да го предвиди ризикот од развој на рак на дојка кај поединец во следните пет години преку анализа на мамографски снимки. Ова би можело значително да ја зголеми ефикасноста на скринингот.
Секоја година во светот се дијагностицираат околу 2,3 милиони нови случаи на рак на дојка, а околу 670.000 жени умираат од оваа болест, пренесува Дојче веле.
„Ракот на дојка е најчеста причина за смрт од рак кај жените – и покрај мамографскиот скрининг (рано откривање, заб. ред.)“, вели Кристијане Кул, директорка на Одделот за дијагностичка и интервентна радиологија на Универзитетската клиника RWTH Ахен.
„Објаснувањето е дека со мамографија не откриваме доволно случаи на рак на дојка или не ги откриваме доволно рано.“ Особено брзорастечките, агресивни тумори често не се видливи на мамографија, наведува Кул. Токму од овие тумори умираат многу жени.
Нов алгоритам ветува пресврт во раното откривање
Нов алгоритам носи надеж за голем напредок во раното откривање на рак на дојка: моделот на вештачка интелигенција може, само преку анализа на мамографски снимки, многу прецизно да процени колкав е индивидуалниот ризик од развој на рак на дојка во следните пет години.
Жените на кои алгоритмот им предвидел висок ризик во студијата значително почесто развивале рак на дојка отколку жените со „нормален ризик“.
„Поконкретно, овие жени во наредниот период навистина четири пати почесто заболувале од рак на дојка во споредба со оние кај кои ризикот бил оценет како низок“, вели главната авторка Кристијане Кул од Универзитетската клиника RWTH Ахен.
„Со сега развиената вештачка интелигенција можеме со многу поголема прецизност да предвидиме дека одредена жена ќе развие рак на дојка во следните пет години – врз основа на мамографии кои изгледаат уредно и не покажуваат знаци на рак“, додава таа.
Ризиците тешко се препознаваат на мамографија
Досега, на сите жени на возраст од 50 до 75 години им се нуди мамографски скрининг на секои две години. Сепак, индивидуалниот ризик од заболување – а со тоа и потребата за поефикасно рано откривање – значително се разликува од жена до жена.
Кристијане Кул смета дека принципот „исто за сите“ е застарен и се залага за индивидуализирана превенција на рак на дојка. Освен тоа, сигурноста на мамографијата значително варира: колку е погусто ткивото на дојката, толку е поголем ризикот од заболување – а во исто време способноста на мамографијата да го открие тој ризик е помала. Многу жени, сепак, не се свесни за тоа.
Во Соединетите Американски Држави, жените со години мора да бидат информирани за густината на жлезденото ткиво и за таканаречениот „masking risk“ – зголемен ризик од рак кај густо жлездено ткиво и дополнителен ризик дека постоечкиот рак нема да биде откриен со мамографија.
Магнетната резонанца е многу посигурна
Веќе неколку години се препорачува жените со исклучително густо ткиво на дојката да добијат магнетна резонанца (МР) за рано откривање, која е многу посигурна во откривањето на рак на дојка.
МР е метода на снимање која, со помош на силни магнетни полиња и радио-бранови, без рендгенско зрачење, создава многу детални пресечни слики од внатрешноста на телото. Иако е исклучително сигурна, оваа метода е значително поскапа од мамографијата или ултразвукот.
Со цел да се идентификуваат жените на кои им е потребна МР за рано откривање, конзорциумот „Clairity“ – меѓународен сојуз од 46 истражувачки институции од САД, Канада, Јужна Америка и Германија – го разви системот на вештачка интелигенција „Clairity Breast“.
Вештачката интелигенција носи прецизност во раното откривање
За моделот да може да го процени ризикот од рак на дојка, алгоритмот бил обучен со стотици илјади мамографски снимки од Северна и Јужна Америка, како и од Европа.
За разлика од класичните модели за процена на ризик, алгоритмот не бара податоци за семејна историја, генетика или начин на живот. Тој исклучиво врз основа на мамографија ја пресметува веројатноста за развој на рак на дојка и ги категоризира жените според однапред дефинирани прагови на ризик.
Вештачката интелигенција не ја анализира само количината на жлездено ткиво, туку и неговата текстура – начинот на кој е распоредено ткивото – што е уште еден важен параметар за процена на ризикот.
„Само околу десет проценти од жените имаат исклучително густо жлездено ткиво. Сепак, повеќето жени кои заболуваат од рак на дојка и добиваат доцна дијагноза имаат помалку густо ткиво“, вели Кул.
Затоа, според неа, клучниот напредок е токму во тоа што „вештачката интелигенција може за неколку секунди да одлучи дали на одредена жена ѝ е потребна магнетна резонанца за рано откривање или не“.
Да се започне превенција порано – но кај кого?
Скринингот за рак на дојка во повеќето земји започнува на 50-годишна возраст, бидејќи ризикот расте со годините, а користа од масовниот скрининг од таа возраст е статистички докажана. Иако помладите жени поретко заболуваат, кога тоа ќе се случи, тие почесто развиваат агресивни тумори.
„Всушност, помладите жени би имале најголема корист од раното откривање – под услов тоа да функционира“, вели Кул.
Проблемот е што мамографијата е помалку сигурна токму кај помладите жени.
„Помладите жени почесто имаат густо жлездено ткиво – а во такви случаи мамографското рано откривање е особено отежнато.“
Целна процена на ризик наместо универзална превенција
Кристијане Кул не смета дека едноставното намалување на старосната граница за скрининг е добро решение:
„Ако само ја намалиме возраста на жените кои ги повикуваме на мамографски скрининг, не го решаваме основниот проблем.“
Наместо тоа, таа се залага за двостепен пристап:
„Прво мамографија за рано откривање, а потоа анализа со вештачка интелигенција за процена на ризикот од заболување во следните пет години.“
Ако алгоритмот покаже особено висок ризик, мора да се понуди магнетна резонанца.
„Кај тие жени, мамографијата тогаш повеќе не е потребна“, нагласува главната авторка Кристијане Кул.
Извор: N1
