На самитот на НАТО во Хаг беше усвоена декларација издадена од шефовите на држави и влади на НАТО, учесници на состанокот на Северноатлантскиот совет, во која сојузниците се обврзуваат, меѓу другото, да инвестираат пет проценти од БДП годишно во основни одбранбени потреби до 2035 година, како и во трошоци поврзани со безбедноста и одбраната.
„Ние, шефовите на држави и влади на Организацијата на Северноатлантскиот договор, се собравме во Хаг за да ја потврдиме нашата посветеност кон НАТО, најсилниот сојуз во историјата, и трансатлантските односи. Ја потврдуваме нашата челична посветеност кон колективната одбрана, како што е дефинирано во Член 5 од Вашингтонскиот договор – дека нападот врз една членка е напад врз сите. Остануваме обединети и решени да ги заштитиме нашите милијарда граѓани, да ја браниме Алијансата и да ја зачуваме нашата слобода и демократија“, се наведува во декларацијата.
Беше истакнато дека, „обединети пред длабоките безбедносни закани и предизвици, особено долгорочната закана што ја претставува Русија за евроатлантската безбедност и постојаната закана од тероризам, сојузниците се обврзуваат да инвестираат пет проценти од БДП годишно во основни одбранбени потреби до 2035 година, како и во трошоци поврзани со безбедноста и одбраната, со цел да ги исполнат своите индивидуални и колективни обврски во согласност со Член 3 од Вашингтонскиот договор“.
Инвестициите ќе им обезбедат на членовите сили, капацитети, ресурси, инфраструктура, борбена готовност и отпорност потребни за одвраќање и одбрана, во согласност со трите основни мисии на НАТО: одвраќање и одбрана, спречување и управување со кризи и соработка во безбедноста.
Сојузниците, се додава во декларацијата, се согласуваат дека обврската за инвестиции од 5 проценти ќе се состои од две клучни категории.
„Сојузниците ќе издвојат најмалку 3,5 проценти од БДП годишно, во согласност со дефинираните критериуми за трошење на одбраната на НАТО, за финансирање на основните потреби на одбраната и постигнување на целите за капацитет на НАТО. Тие исто така ќе поднесат годишни планови што покажуваат кредибилен и постепен пат кон постигнување на оваа цел. Сојузниците ќе издвојуваат до 1,5 проценти од БДП годишно, меѓу другото, за заштита на критичната инфраструктура, одбрана на мрежите, обезбедување цивилна подготвеност и отпорност, поттикнување на иновациите и зајакнување на индустриската база на одбраната“, наведува тој во декларацијата.
Протокот и рамнотежата на овие инвестиции ќе бидат разгледани во 2029 година, во светлината на стратешкото опкружување и ажурираните цели за капацитет, се наведува.
„Сојузниците ја потврдуваат својата континуирана суверена посветеност да ја поддржат Украина, чија безбедност придонесува за нашата, и за таа цел, директните придонеси за одбраната на Украина и нејзината одбранбена индустрија ќе бидат вклучени во вкупната сметка за трошоци за одбрана на сојузниците.
Ја потврдуваме нашата заедничка посветеност за брзо проширување на трансатлантската индустриска соработка во одбраната и употребата на нови технологии и иновации за унапредување на нашата колективна безбедност. Ќе работиме на отстранување на бариерите за трговијата во одбраната меѓу сојузниците и ќе користиме партнерства за зајакнување на индустриската соработка во одбраната“, се вели во декларацијата.
Историски момент – најзначајниот самит од Студената војна
Еден од најважните самити на Северноатлантската алијанса од крајот на Студената војна се одржува во Хаг, бидејќи НАТО треба да донесе одлука за најголемата распределба на вооружување во Европа од крајот на гореспоменатиот конфликт. Овој состанок, прв во историјата што се одржува на холандска почва, доаѓа во време кога основните принципи на колективната безбедност во Европа и светот сериозно се преиспитуваат, поради што има дополнително значење и тежина.
Фокусот на самитот е понатамошното зајакнување на европските одбранбени капацитети, редефинирањето на финансиските цели на членовите, но и неизвесната политичка динамика во рамките на Алијансата, особено во светлината на враќањето на Доналд Трамп на меѓународната сцена.
