Владимир Путин изнел конкретни предлози за завршување на конфликтот во Украина, според информации добиени од три извори блиски до рускиот лидер. Овие барања, разгледувани за време на неодамнешната средба со Доналд Трамп на Алјаска, покажуваат можни насоки за идни мировни преговори.
За време на тричасовна средба зад затворени врати, Путин предложил Украина да ја признае руската контрола врз целата територија на Донбас, формално да се откаже од плановите за приклучување во НАТО, да усвои статус на неутрална држава и да не дозволи западни воени сили на своја територија.
Специфичности на руските предлози
Според достапните информации, рускиот претседател покажал одредена флексибилност во однос на претходните барања. Додека сè уште инсистира на целосна контрола врз Донбас, Путин е подготвен да ја замрзне моменталната линија на фронтот во јужните региони Херсон и Запорожје. Интересно е што Русија би се согласила да врати помали енклави во Харковската, Сумската и Днепропетровската област кои моментално ги контролира.
Освен територијалните прашања, рускиот лидер повторно побара правно обврзувачки гаранции за неутралноста на Украина и ограничувања на нејзините вооружени сили. Посебен акцент бил ставен на забрана за какво било присуство на западни воени сили, вклучително и мировни мисии.
Одговорот на Украина
Володимир Зеленски доследно ја одбива идејата за територијални отстапки, истакнувајќи дека повлекување од Донбас сериозно би ја загрозило безбедноста на државата. Тој нагласува дека членството во НАТО е уставна цел на Украина и дека Русија нема право на вето врз таа одлука.
Меѓутоа, зад затворени врати постојат индикации дека Киев би можел да биде подготвен да размисли за привремено замрзнување на конфликтот со одредени меѓународни безбедносни гаранции. Таквиот пристап би овозможил двете страни да добијат одредени предности без директно губење на позициите.
Реакции од Западот
Реакциите на западните лидери беа претпазливи. Додека Трамп се изјасни оптимистички во врска со можноста за договор, европските лидери изразија сомнежи во руските намери. Некои аналитичари предупредуваат дека понудите на Путин може да се тактички потег насочен кон меѓународната јавност, а не искрена желба за компромис.
Според аналитичарот Семјуел Шарап од RAND корпорацијата: „Клучното прашање е дали овие понуди претставуваат почеток на вистинска дипломатска иницијатива или само привремен тактички маневар.“
Дали е можен договорот?
Сценаријата за можен мировен договор се движат од целосно повлекување на руските сили до делумно замрзнување на конфликтот со привремени територијални решенија. Некои предлагaат модел сличен на Истанбулската конвенција од 2022 година, со меѓународни безбедносни гаранции за Украина.
Како што забележува еден извор: „Средбата на Алјаска покажа дека двете страни ја сфаќаат сериозноста на ситуацијата. Но, патот до мирот сè уште е долг и ќе бара значајни отстапки од обете страни.“
Овој развој на настаните укажува на сè поголема подготвеност на сите страни да најдат излез од повеќегодишната криза што остави длабоки последици врз глобалната безбедност и економија.
