Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен предложи создавање нова глобална трговска иницијатива, предводена од Европа, како прв чекор кон редизајнирање на сегашниот, блокиран систем на Светската трговска организација (СТО).
На самитот на Европската унија во јуни, што се одржа во Брисел, фон дер Лајен пред лидерите на ЕУ ги изложи опциите за продлабочена трговска соработка со земјите членки на ЦПТПП (Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership), меѓурегионален трговски пакт кој ги опфаќа 11 земји од Пацификот и Велика Британија.
„СТО не функционира со години,“ изјави германскиот канцелар Фридрих Мерц, упатувајќи на долгогодишниот застој во организацијата, влошен за време на администрациите на Трамп и Бајден.
„Ова може да биде почеток на нова трговска ера“
Фон дер Лајен ја нарече иницијативата потенцијален прв чекор кон нов глобален трговски поредок, а притоа ја нагласи потребата од позитивни реформи во постојната структура на СТО.
„Ова е проект во кој треба навистина да се вклучиме. ЦПТПП и Европската унија — тоа е мојот тим,“ изјави таа, додавајќи дека ЕУ мора да ја преземе лидерската улога во управувањето со оваа нова рамка.
Америка надвор од уравнотеженоста
На прашањето дали САД ќе бидат дел од оваа нова иницијатива, фон дер Лајен потсети дека Вашингтон претходно се повлече од ЦПТПП, за време на администрацијата на Доналд Трамп.
Иако некои членки на СТО се обидоа да го решат проблемот преку привремени механизми, како што е МПИА (Multi-Party Interim Appeal Arbitration Arrangement) — што го реплицира Апелациското тело на СТО — ова решение покрива само 57.6% од светската трговија и не ги надминува длабоките институционални блокади.
СТО е де факто нефункционална од декември 2019 година, кога САД почнаа да ги блокираат новите назначувања во Апелациското тело, што го парализираше целиот систем за решавање на спорови.
Европа како глобален трговски актер
Претседателката на Комисијата повика на поактивен пристап од страна на ЕУ, со цел да се покаже дека слободната трговија заснована на правила е сè уште возможна.
„Од СТО мора да учиме каде грешевме, но и да им покажеме на нашите партнери дека можеме заедно да поставиме нови правила,“ рече фон дер Лајен.
Според неа, овој процес не е исклучување на СТО, туку ново позиционирање на ЕУ како клучен актер во редизајнирањето на глобалниот трговски систем, со партнерства кои се политички и економски пореалистични.
