Научната заедница е во шок откако астрономите идентификуваа ѕвезда чија состојба е во целосна спротивност со познатите закони на астрофизиката. Црвениот џин во системот Gaia BH2 — објект кој орбитира околу „тивка“ црна дупка — покажува две спротивни приказни за својата старост и еволуција, што ги принудува научниците повторно да размислуваат за раѓањето и умирањето на ѕвездите.
Според хемискиот состав, ѕвездата изгледа древна, речиси стара колку и самиот универзум, со висока концентрација на т.н. алфа-елементи (кислород, магнезиум, силициум, калциум). Но податоците добиени од NASA сателитот TESS преку астросеизмологија – мерење на вибрациите во внатрешноста на ѕвездата – покажуваат дека таа е стара само околу 5 милијарди години.
Оваа несовпаѓачка „двојна идентификација“ ја прави Gaia BH2 една од најнеобичните ѕвезди откриени во последните децении.
Звезда која „лажe“ за своите години
Анализите покажуваат дека црвениот џин околу Gaia BH2 не се однесува како типичен стар ѕвезден објект. Според проф. Даниел Хеј, водечки автор на студијата, комбинацијата на младост и древна хемија укажува дека ѕвездата не еволуирала сама по себе.
Научниците претпоставуваат дека ѕвездата можеби проголтала друг придружник, одзела материјал од него или преживеала драматичен процес на спојување. Токму таков „ѕвезден канибализам“ би можел да ја објасни и нејзината необично висока брзина на ротација — наместо очекуваните 2000 дена за еден круг, ѕвездата ротира за само 398 дена, што е премногу брзо за црвен џин од нејзината возраст.
Астросеизмолошка „песна“ што открива тајни
Астеросеизмологијата овозможува да се „слушнат“ вибрациите на ѕвездата — како ѕвонче чиј тон го открива нејзиниот внатрешен состав. За Gaia BH2, длабоките и гласни вибрации типични за „надуен“ црвен џин укажуваат дека ѕвездата е премлада да има толку богат хемиски потпис. За научниците, ова е директен доказ за бурно минато.
Нова класа „оголени“ ѕвезди и други космички парадокси
Овој случај не е единствениот што ги предизвикува постојните модели. Астрономите неодамна потврдија постоење на „оголени“ ѕвезди — супернови што ги загубиле сите надворешни слоеви пред експлозијата, откривајќи необичен состав богат со силициум, сулфур и аргон.
Паралелно со тоа, идентификуван е и мистериозниот објект ASKAP J1832−0911 кој „пулсира“ на секои 44 минути, што е илјадници пати побавно од познатите пулсари.
Овие необични откритија — од ѕвездени канибали, до оголени супернови и мистериозни радиоизвори — покажуваат дека универзумот крие многу повеќе сценарија од оние што ги предвидуваат класичните учебници.
Научниците веруваат дека идните податоци од TESS и мисијата Gaia ќе откријат уште вакви „ѕвезди што не треба да постојат“.
