Од САД до Кина, од Франција до Газа – пазарите танцуваат на жицата на неизвесноста. Инвеститорите се свртуваат кон злато и сребро, додека нафтата и криптовалутите го чувствуваат пулсот на глобалните ризици.
Американските берзи растат, Европа под осцилации
Американските акции, предводени од технолошкиот сектор, продолжуваат да го диктираат ритамот на глобалните пазари. Индексот S&P 500 е во пораст од над 15% од почетокот на годината, поддржан од оптимизмот дека Федералните резерви наскоро ќе ги ублажат каматните стапки. Технолошките гиганти како NVIDIA, Apple и Microsoft предничат, особено поради растечката побарувачка за вештачка интелигенција.
„Очекувањата за пониски каматни стапки и стабилна побарувачка во технолошкиот сектор ги држат американските берзи во офанзива“, вели за Reuters аналитичарот Џефри Хал од LPL Financial.
Во спротивност, европските пазари се соочуваат со значителна нестабилност, особено поради политичките турбуленции во Франција. Францускиот CAC 40 загуби близу 6% во последните два месеци, додека банкарските акции, како што се Société Générale и BNP Paribas, се под зголемен притисок.
„Политичката нестабилност во Париз ги загрижува инвеститорите. Франција не само што е важна економија, туку и носи тежина во целиот ЕУ-блок“, пренесе Financial Times во анализата од август.
Франција – политички ризик што ја тресе цела Европа
По вонредните парламентарни избори во јуни 2025, Франција влезе во период на политичка блокада. Новоформираната влада нема стабилно мнозинство, што ги комплицира обидите за економски реформи и буџетски усогласувања. Ова директно влијае врз довербата на инвеститорите и го зголемува ризикот на државните обврзници.
Според Goldman Sachs, спредот меѓу француските и германските 10-годишни обврзници достигна највисоко ниво од 2017 година наваму, што е јасен сигнал за пазарна загриженост.
„Франција може да стане новиот ‘ризичен случај’ на Европа ако не се постигне политичка стабилност“, предупреди економистката Силви Матье за Bloomberg.
САД – Кина: нови тензии, нови последици
Односите меѓу САД и Кина повторно се вжештуваат, особено по најавите на Белата куќа за дополнителни тарифи на кинески увоз. САД најавија дури 100% царини на некои производи, вклучително електрични возила и чипови. Кина возврати со ограничување на извозот на ретки метали.
„Ова е економски студена војна“, изјави за CNBC проф. Лари Ву од Универзитетот во Шангај. „Секој нов потег може да ја турне глобалната економија во нестабилност.“
Пазарите реагираа предвидливо: златото скокна на рекордно високи нивоа, додека доларот се засили како класично „безбедно прибежиште“.
Газа – примирје со ограничен економски ефект
Примирјето помеѓу Израел и Хамас, прогласено во почетокот на октомври, внесе краткотраен оптимизам на нафтените пазари. Сепак, пазарите остануваат воздржани. Цената на нафтата (Brent) падна под 87 долари по барел, што е значително под пиковите достигнати во 2024.
„Секое примирје во Газа делува смирувачки, но длабочината на конфликтот и регионалната динамика значат дека инвеститорите се сè уште на штрек“, изјави за Reuters Анил Раџ, аналитичар во Wood Mackenzie.
Истовремено, израелскиот шекел и државните обврзници се под перманентен притисок – доказ дека финансиските пазари бараат подолгорочна стабилност, а не моментални политички договори.
Златото и среброто сјаат во неизвесноста
Цената на златото достигна нов рекорд од над 2.400 долари за унца, додека среброто премина 32 долари – највисоко ниво во последната деценија. Причините се јасни: геополитички ризици, забавување на глобалниот раст и очекувања за попуштање на монетарната политика.
„Инвеститорите не веруваат дека инфлацијата е сосема под контрола, а златото останува осигурување“, изјави за Kitco News стратегот Џон Карлсон од JP Morgan Asset Management.
Среброто, пак, дополнително добива од зголемената побарувачка за соларна енергија и електроника – индустрии каде што е клучна суровина.
Биткоинот се колеба, нафтата и кафето реагираат според климата и политиката
Биткоинот во 2025 останува волатилен. По порастот до 80.000 долари на почетокот на годината, цената сега се движи околу 65.000, во сенка на зголемени регулаторни дебати во САД и Кина.
„Криптовалутите се во сенка на геополитичката нестабилност. Сè додека има страв, инвеститорите нема лесно да ризикуваат“, изјави за CoinDesk аналитичарката Линда Шен.
Нафтата, како и обично, реагира на глобалната побарувачка и политиката на ОПЕК+. Во моментов, тргува со умерена нестабилност, но без трајна насока.
Кафето, пак, добива на цена поради временски проблеми во Бразил и Виетнам. Како што пишува Bloomberg Commodities, приносите се намалени, што ги турка цените нагоре – веќе над 210 центи за фунта (арабика).
Што следува? Три сценарија за пазарите
Финансиските аналитичари ја разгледуваат иднината низ три сценарија:
Умерен раст + нестабилност (најверојатно) – Ризиците остануваат, но САД и Азија водат умерен раст, додека Европа се влечка.
Позитивен шок (помирување, монетарна релаксација) – Силен раст на акции, крипто и суровини.
Негативен шок (ескалација) – Бегство кон злато и обврзници, пад на акции и нафта.
„Инвеститорите мора да останат флексибилни. Светот во 2025 е многу понеизвесен отколку пред една деценија“, заклучи Џенифер Лоу од Morningstar Investments.
