На 30 јули, светот го одбележува Светскиот ден против трговијата со луѓе – ден кој служи како потсетник за една од најтешките и најтрагичните форми на нарушување на човековите права: организираната трговија со луѓе. Овој глобален феномен, познат и како модерно ропство, не познава граници, пол, возраст, ниту социјален статус. Тој цвета во сенките на глобалната економија, миграцијата и дигиталните мрежи.
Над 200.000 детектирани жртви – а вистинската бројка е многу поголема
Според податоците на Обединетите нации, над 200.000 жртви на трговија со луѓе се идентификувани глобално во периодот од 2020 до 2023 година. Но, експертите предупредуваат – ова е само врвот на ледениот брег. Поради страв, стигма и недоверба кон институциите, огромен број случаи остануваат непријавени. Жртвите се присилени на сексуална експлоатација, ропски труд, присилно просење, криминални активности, па дури и продажба на органи.
Трговијата со луѓе не е изолиран инцидент. Таа е дел од софистицирани, транснационални криминални мрежи, кои профитираат од човечка мака. Тие ги користат легалните празнини, миграциските текови, онлајн платформите и глобалните синџири на снабдување за да регрутираат, транспортираат и експлоатираат жртви – често пред очите на јавноста.
Синото срце – симбол на отпорот
Кампањата на Обединетите нации „Сино срце“ (Blue Heart Campaign) симболично ги повикува сите граѓани, институции и влади да ја покажат својата солидарност со жртвите и да се спротивстават на „ладнокрвноста“ на оние кои тргуваат со човечки животи.
Синото срце претставува храброст, солидарност и решителност за прекин на кругот на експлоатација.
Што може да се направи?
Иако проблемот изгледа огромен, решенијата постојат – ако се делува решително, координирано и соочено со реалноста:
Правосудни органи: Потребни се поостри закони, поефикасни истраги, таргетирање на криминалните финансии и технолошка поддршка за откривање на мрежите.
Меѓународна соработка: Трговијата со луѓе не познава граници. Затоа, само преку глобална соработка може да се спречи нејзиниот раст.
Поддршка на жртвите: Централен аспект е пристапот до правда и психосоцијална поддршка за преживеаните.
Јавна свест: Информирањето, едукацијата и споделувањето на приказни се клучни за да се крене свеста и да се охрабрат луѓето да пријават сомнителни случаи.
Македонија и регионот не се имуни
И Северна Македонија, како транзитна, но и земја на потекло и дестинација, се соочува со растечки предизвици поврзани со трговијата со луѓе. Според Министерството за внатрешни работи, жртвите се најчесто млади девојки, мигранти и лица во социјален ризик. Иако институциите преземаат чекори, експертите бараат повеќе фокус на рано препознавање, поддршка на жртвите и постојана едукација на јавноста.
Одбележувањето на 30 јули не смее да остане само симболичен чин. Тоа треба да биде повик за будење – за државите, институциите, медиумите, но и секој поединец. Само ако обединето се спротивставиме, можеме да ставиме крај на оваа тивка, но масовна трагедија.
Секоја приказна што ќе ја раскажеме, секоја жртва што ќе ја спасиме, секој глас што ќе го кренеме – е чекор поблиску до свет без трговија со луѓе.
