Секоја година, од 4 до 10 октомври, светот ја слави Светската недела на вселената (World Space Week) — посветено на науката, технологијата и вселената. Прогласена од Обединетите нации во 1999 година, неделата има за цел да ја истакне важноста на вселенските истражувања и нивното влијание врз секојдневниот живот.
Овогодишната тема, „Живот во вселената“ (Living in Space), нè поттикнува да размислуваме за иднината на човештвото надвор од Земјата — од престој во вселенски станици, до колонизација на Месечината и Марс. Темата ги вклучува прашањата за технологија, животна поддршка, безбедност и меѓународна соработка.
Како се одбележува?
Во текот на неделата, илјадници настани се организираат низ целиот свет како едукативни работилници и предавања во училишта, изложби и документарни проекции, средби со астронаути и научници, набљудувања на ѕвезди и планети со аматерски телескопи и теми на социјалните мрежи што го шират ентузијазмот за вселената
Во 2025 година, се охрабруваат проекти кои прикажуваат како би изгледал животот на вселенска станица или на друго небесно тело — преку архитектонски концепти, виртуелна реалност или научни симулации.
Историја на освојувањето на вселената
Истражувањето на вселената започна со лансирањето на Спутник 1 во 1957 година од Советскиот Сојуз — првиот вештачки сателит. Само неколку години подоцна, Јуриј Гагарин стана првиот човек во вселената, а мисијата Аполо 11 во 1969 година го постави човекот на Месечината.
Во последните децении, фокусот се префрли на меѓународната соработка, со проекти како Меѓународната вселенска станица (ISS), заедничките миси на Марс, и истражувањата на астероиди и комети. Новите технологии овозможуваат полесно и поевтино лансирање, па и приватни компании како SpaceX, Blue Origin и Rocket Lab влегуваат во „вселенската трка“.
Денес, имаме постојано присуство во ниската орбита преку ISS, мноштво сателити кои ги поддржуваат комуникациите и истражувања, и активни мисии до Месечината, Марс и подалеку. Роботските ровери продолжуваат да собираат податоци, а телескопи како James Webb ги откриваат тајните на универзумот.
Иднината носи амбициозни планови: Мисија до Месечината со програмата Artemis на NASA, мисија до Марс околу 2030-те години, изградба на постојани вселенски бази на Месечината, колонизација на Марс и производство на храна и енергија во вселенски услови и истражување на Јупитеровите месечини каде се претпоставува постоење на подземен океан
Кон што се стремиме?
Проекциите за освојување на вселената сѐ повеќе се движат од „истражување“ кон долгорочно живеење и економска активност: рударење на астероиди, изградба на соларни панели во орбита, вселенски туризам и научни лаборатории без гравитација
Човештвото се стреми кон нова ера — не само да ги посетува другите светови, туку и да живее, создава и напредува во нив. Светската недела на вселената нè потсетува дека нашата иднина може да биде многу поширока од рамките на нашата планета.
