Светот користел рекордно количество јаглен во 2024 година – емисиите на стакленички гасови и понатаму растат

Употребата на јаглен во светот достигнала рекордно ниво во 2024 година, и покрај глобалните напори за премин кон чисти извори на енергија, се наведува во најновиот извештај „State of Climate Action“ објавен денес.
A coal fired power plant on the Ohio River just West of Cincinnati

Според извештајот, зголемената побарувачка за електрична енергија довела до тоа вкупната потрошувачка на јаглен да порасне, дури и во услови на силен раст на обновливите извори.

Негативни тенденции и предупредувања

Извештајот опишува мрачна слика за глобалните климатски напори, укажувајќи дека земјите сè повеќе заостануваат зад сопствените цели за намалување на емисиите. Иако растот на емисиите се успорува, тие сè уште продолжуваат да се зголемуваат.

Истражувачката Клеа Шумер од „World Resources Institute“ вели дека човештвото оди во правилна насока, но премногу бавно:

„Ова е веќе петти извештај по ред што покажува дека напорите за укинување на јагленот се далеку од патот што треба да го следиме.“

Според експертите, за светот да постигне нето-нулта емисија до 2050 година и да се задржи глобалното затоплување под 1,5°C, потребно е повеќе сектори да преминат на електрична енергија наместо на нафта и гас. Но тоа е можно само ако производството на електрична енергија се префрли на нискојаглеродни извори.

„Јасно е – нема да го ограничиме затоплувањето на 1,5°C ако употребата на јаглен продолжи да поставува рекорди,“ предупредува Шумер.

Политички и економски предизвици

Иако повеќето влади се обврзаа на постепено намалување на јагленот, некои земји и натаму го промовираат.
Во Индија, премиерот Нарендра Моди оваа година се пофали дека земјата првпат надминала 1 милијарда тони производство на јаглен, додека во САД, поранешниот претседател Доналд Трамп повторно изрази поддршка за јагленот и другите фосилни горива.

Иако овие политики засега немаат видливо влијание врз емисиите, извештајот предупредува дека во иднина можат да го забават глобалниот напредок, додека Кина и Европската унија продолжуваат да вложуваат во обновливи извори и така делумно го ублажуваат ефектот.

Обновливите извори растат – но не доволно брзо

Позитивната страна на извештајот е што производството на обновлива енергија расте „експоненцијално“, при што сончевата енергија е наречена „најбрзо растечки извор на енергија во историјата“. Сепак, за светот да ги исполни климатските цели до крајот на деценијата, растот на сончевата и ветерната енергија мора да се удвои.

„Иако неодамнешните американски политики против чистата енергија го отежнуваат процесот, глобалната транзиција е поголема од која било земја,“ вели Софи Бем од „WRI Systems Change Lab“. „Во многу нови економии, чистата енергија веќе е најевтин и најсигурен пат кон развој.“

Забавен напредок и загрозени природни ресурси

Светот се движи премногу бавно и во подобрувањето на енергетската ефикасност, особено во секторите како што се грењето на објектите и индустриското производство на челик, кое дури ја зголемува својата „јаглеродна интензивност“.

Од друга страна, транспортниот сектор покажува напредок: повеќе од 20% од новите автомобили во 2024 година биле електрични, а во Кина тој удел достигнал речиси 50%.

Извештајот, меѓутоа, предупредува на влошувањето на природните „јаглеродни резервоари“ – шумите, тресетите, мочуриштата и океаните. Минатата година се уништени над 8 милиони хектари шума, што е помалку од рекордните 11 милиони во 2017 година, но повеќе отколку во 2021.

Поглед кон COP30

Светските лидери следниот месец ќе се соберат во Бразил на климатскиот самит COP30, каде што ќе се дискутира како да се задржи глобалното затоплување под 1,5°C, во согласност со Парискиот договор од 2015 година. Секоја држава ќе треба да презентира ажурирани планови за намалување на емисиите, но веќе е јасно дека овие планови не се доволни.

Главното прашање, велат аналитичарите, ќе биде – дали владите конечно ќе почнат да делуваат со темпото што го бара кризата.

Извор: The Guardian

е-Трн да боцка во твојот инбокс

Последни колумни