На небото на 4 декември 2025 ќе се појави последната супер Месечина за оваа година – познатата Студена Месечина, што традиционално го означува почетокот на зимскиот период. Ова е трета суперполна Месечина во 2025 и воедно последната, што ја прави ретка небесна можност за љубителите на астрономијата. Иако супер месечините не се невообичаена појава, вообичаено се јавуваат три до четири годишно, фактот што оваа е третa по ред додава дополнително значење на нејзината појава.
Супер Месечината настанува кога полната Месечина се совпаднува со моментот во кој природниот сателит се наоѓа најблиску до Земјата на својата елиптична орбита – точка наречена перигеј. Во такви услови, Месечината изгледа поголема и посветла од вообичаено, понекогаш и до 14% визуелно пообемна и со посилен сјај на ноќното небо. Полната Месечина пак настанува при геометриско порамнување со Сонцето, во позиција наречена сизигија, кога целата осветлена страна е свртена кон Земјата.
Студената Месечина ќе се појави на североисточниот хоризонт во попладневните часови. Во Скопје времето на изгревање е предвидено за околу 15:08, што значи дека набљудувачите во овој дел од Европа ќе можат рано да го уловат моментот на нејзиното појавување. Месечината ќе тоне назад под хоризонтот помеѓу 08:00 и 09:00 следното утро, овозможувајќи долги часови темнина погодни за набљудување.
Овој декемвриски феномен ќе формира впечатлива небесна композиција. Како што Месечината се издига, ќе направи триаголник со познатото јато Плејади и портокаловата ѕвезда Алдебаран, дел од соѕвездието Бик. Во истата ноќ ќе биде видлив и Јупитер, кој ќе се појави во близина на Месечината, како и зимското соѕвездие Орион Ловец, што дополнително ќе ја збогати сликата на набљудувачите.
Името „Студена Месечина“ има длабоки историски корени. Секој полна Месечина во традиционалните култури носел свое име, долго пред воведувањето на грегоријанскиот календар. Овие имиња служеле како ориентири за годишните времиња, периодите на садење, лов и жетва. Декемвриската полна Месечина го добила името Студена Месечина бидејќи се појавува во периодот кога температурите опаѓаат, а зимата се приближува. Познат е и како Месечина на долгите ноќи, бидејќи се јавува околу зимскиот солстициум кога ноќите се најдолги, како и Месечина пред Јул, во чест на старите зимски празнувања.
Следната полна Месечина, кој ќе се појави на 3 јануари 2026, е традиционално наречена Волчја Месечина. Интересно е што и таа ќе биде супер Месечина, што значи дека љубителите на астрономските појави ќе имаат уште една можност за ретко набљудување веднаш по новата година.
Студената супер Месечина претставува прекрасен крај на годината – момент што ги поврзува митологијата, историјата и науката. Без оглед дали сте астролошки љубопитни или научно настроени, набљудувањето на овој феномен е потсетник дека космичките циклуси продолжуваат да ја обликуваат нашата перцепција на времето, светлината и природата.
