Европската унија усвои неколку нови одлуки за рестриктивни мерки против Русија и Белорусија, во рамки на политиката за одговор на руската агресија врз Украина. Србија, како држава-кандидат за членство во ЕУ, не се усогласи со ниту една од овие одлуки. Ова продолжува тренд забележан и претходните години — официјален Белград доследно одбегнува приклучување кон европските санкциски пакети.
Првата од новите одлуки на ЕУ предвидува проширување на листата на физички и правни лица кон кои се применуваат санкции. На листата се додадени две лица и три правни субјекти. Со оваа одлука се усогласија Албанија, Босна и Херцеговина, Исланд, Лихтенштајн, Црна Гора, Северна Македонија, Норвешка и Украина — држави кои традиционално ги следат европските надворешнополитички позиции.
Понатаму, Советот на Европската унија усвои одлука со која се воведуваат нови рестриктивни мерки против лица и организации одговорни за активности кои го „подриваат или загрозуваат територијалниот интегритет, суверенитетот и независноста на Украина“. На оваа листа се додадени уште 22 лица и 42 правни субјекти. Со неа се усогласија Албанија, БиХ, Исланд, Лихтенштајн, Молдавија, Северна Македонија, Норвешка и Украина.
Следуваше и одлуката 2025/2040, која воведува дополнителни мерки кон Белорусија заради нејзината улога во поддршката на руските воени активности. Во оваа одлука се проширува листата на производи и технологии чии извоз и трансфер се ограничуваат, особено оние што можат да придонесат за воените, индустриските и безбедносните капацитети на Белорусија. Ограничувањата се однесуваат и на одредени категории софтвер, услуги поврзани со технолошки развој и активности што би можеле индиректно да го поддржат белорускиот режим.
Истовремено, ЕУ вметна и исклучоци за да се обезбедат основните хуманитарни и економски процеси — меѓу нив извоз на фармацевтски, медицински, земјоделски и прехранбени производи.
Последната мерка во пакетот, одлуката 2025/2032, ги таргетира руските активности што ја дестабилизираат ситуацијата во Украина и предвидува најобемни промени досега. Мерките го засегаат рускиот енергетски сектор, воено-индустрискиот комплекс, финансискиот систем и руската дипломатска мрежа во ЕУ.
Меѓу најзначајните новини е целосната забрана за увоз на руски течен природен гас (LNG) во Европската унија, како и целосна забрана за трансакции поврзани со компаниите Росњефт и Газпромњефт во делот на увоз на енергенси. Забраната е проширена и на одредени категории течен нафтен гас, со што Унијата цели максимално да ги ограничи приходите на Русија од енергетски продукти — главен извор на финансирање на војната.
За првпат, мерките ги засегаат и руските дипломатски претставници. Според одлуката, руските дипломати мора однапред да ја известат државата-членка низ која транзитираат доколку патуваат надвор од земјата во која се акредитирани, а земјите-членки можат да бараат и дополнителни дозволи за влез, дури и кога дипломатот поседува шенгенска виза или валидна дозвола издадена од друга членка.
Со оваа одлука се усогласија Албанија, БиХ, Исланд, Лихтенштајн, Црна Гора, Северна Македонија, Норвешка и Украина — група држави кои редовно воспоставуваат усогласување со заедничката надворешна политика на Унијата.
Србија, меѓутоа, остана единствената земја-кандидат од регионот што не се приклучи кон ниту една од овие нови европски одлуки за санкции. Ова дополнително ја продлабочува разликата меѓу Белград и официјалните надворешнополитички позиции на Брисел, што може да влијае врз преговарачкиот процес, односите со соседите и очекувањата околу европската перспектива на земјата.
