Русија регрутира криминалци за изведување саботажи низ Европа, покажува заедничката студија на GLOBSEC и Меѓународниот центар за борба против тероризмот (ICCT), претставена во Брисел пред Специјалниот комитет на Европскиот парламент за заштита на демократијата.
Според анализата, руските државни институции тесно соработуваат со криминалното подземје, создавајќи мрежа на агенти што изведуваат хибридни операции против земјите на Европската Унија, пишува DW
Криминалци како платени саботери
Од јануари 2022 до јули 2025 година, низ Европа се регистрирани над 110 обиди за саботажи и напади поврзани со Русија — најмногу во Полска и Франција. Од нив, 89 напади биле успешни, а 21 бил спречен.
Истражувачите идентификувале 131 лице поврзано со инцидентите, од кои најмалку 35 биле поранешни осуденици, регрутирани во затвори или преку криминални групи. Најчесто се работи за млади мажи од поранешните советски републики, кои зборуваат руски и живеат во тешки услови.
Главен мотив за учество е парична награда — од неколку евра за делење проруски летоци до високи суми за напади врз инфраструктура.
Хибридна стратегија и одмазда кон ЕУ
Според студијата, Москва ги користи нелегалните финансиски канали за финансирање на тие активности и заобиколување на западните санкции.
„Криминалот и хибридните операции се делови од единствена стратегија на Кремљ,“ стои во извештајот.
Истите методи, велат експертите, треба да се гледаат како одмазда за поддршката на Европската Унија кон Украина, но и подготовка за можен поголем конфликт.
Историски контекст
Според Доминика Хајду од GLOBSEC, Русија одамна ги користи криминалците како алатка на државната политика. Уште во 1994 година во земјата делувале повеќе од 500 криминални групи, кои контролирале околу 40.000 компании, а нивните врски со безбедносните служби се продлабочиле по доаѓањето на поранешните кагебеовци на власт во 2000-тите.
Реакции од Европската Унија
Полскиот европратеник Бартломеј Сјенкјевич предупредува дека ЕУ мора да реагира побрзо и поорганизирано, особено во следењето на онлајн комуникации како Telegram, преку кои се врши регрутацијата.
Истражувачите предлагаат ЕУ да ја прошири дефиницијата за „хибридни закани“, да засили јавно-приватна соработка и да создаде координациска платформа за следење на руските криминални активности и нивната поврзаност со државни структури.
„Приватните компании често имаат понапредни механизми за откривање на руските операции. Тие мора да бидат партнери во одбраната,“ нагласува Хајду.
Хибридната стратегија на Русија — која меша државни служби, организиран криминал и дезинформации — претставува растечка закана за европската безбедност.
Студијата повикува на единствен европски одговор пред Кремљ да ја продлабочи својата сенка врз континентот.
