Процената на вредноста на делото следеше откако искусен трговец со уметнини, кој сакаше да остане анонимен, го купил делото во 2023 година на скромна распродажба на куќи во Кембриџ, Велика Британија. Со остро око и долгогодишно искуство, тој веднаш забележал дека станува збор за нешто необично. Имал право – делото било понудено на продажба уште во 1990-тите од страна на аукциската куќа Сотби, каде било целосно припишано на Дали, но со текот на времето таа атрибуција се изгубила.
Аукциската куќа „Чефинс“ од Кембриџшир сега се подготвува да ја продаде сликата на 23 септември, по потврдената автентичност од страна на стручњакот за Дали, Николас Дешарн. Делото, насловено како „Vecchio Sultano“ (Стар султан), е направено со акварел и фломастер, и има димензии од 38 на 29 сантиметри. Она што го прави посебно е неговото потекло – станува збор за илустрација на сцена од „Илјада и една ноќ“, дел од серија од 500 дела што Дали ги замислил како интерпретации на блискоисточни народни приказни.
Серијата била нарачана од богатиот италијански пар Џузепе и Мара Албарето, големи љубители и колекционери на уметност. Делото, иако не толку препознатливо во стилот на Дали, нуди уникатен увид во неговата работа со акварел и поинаква уметничка експресија од неговите познати надреалистички композиции.
„Губењето на атрибуцијата е доста ретко во модерниот свет на уметноста, што ова откритие го прави особено значајно за познавачите на Дали,“ изјави Габриела Дауни, соработничка во Чефинс. Таа нагласи дека истражувањето и процесот на верификација биле возбудливи, но и предизвикувачки, и дека продажбата претставува голем момент и за куќата и за публиката.
„Ова е навистина чест – повторно откривање на дело од еден од најпознатите уметници на сите времиња и креатор на визуелниот јазик на надреализмот. Посебно е што ова не е типична слика на Дали – токму затоа е уште повредна за колекционерите,“ додава Дауни.
Она што особено фасцинира е фактот што делото било речиси „изгубено“ во време кога дигиталната документација и база на податоци за уметнички дела е широко распространета. Ова откритие го нагласува значењето на човечкиот фактор – наспроти технологијата, знаењето и искуството на трговецот со уметности биле клучни за оваа историска потврда.
Вредноста на сликата сега се проценува помеѓу 20.000 и 30.000 фунти, а продажбата на аукцијата се очекува со голем интерес – како од приватни колекционери, така и од музеи кои се специјализирани за модерна и надреалистичка уметност.
Со оваа приказна, уште еднаш се потврдува дека светот на уметноста е полн со изненадувања и скриени богатства, кои чекаат да бидат откриени – со знаење, страст и малку среќа. Имено, една слика, случајно пронајдена меѓу стар мебел и книги на распродажба, сега се наоѓа на прагот да стане дел од светската уметничка историја.
