МОТ 2023

Славење на креативноста: Биш наградите ја истакнуваат извонредноста и смелоста на Млад отворен театар

МОТ и годинава ја доделува наградата „Биш“, иницијатива која почна лани, како дел од заложбите за поддршка и промоција на домашната, пред сè, независна сцена. На отворениот повик се пријавиле 25 театарски претстави од домашната независна продукција, а на фестивалот ќе бидат прикажани шест од нив. Оценувањето на претставите го прави тричлено меѓународно жири. Наградата е именувана по еден од основачите на МОТ, Љубиша Никодиновски-Биш, кој почина лани. Годинава членови на жирито се: Сашо Огненовски, Маја Митиќ од Србија и Доротеа Подолски од Хрватска.

Сашо Огненовски е македонски писател, театарски критичар и комуниколог. Неговата библиографија вклучува шест поетски книги (Лавина, 1995; Плодовите на пеколот, 2014; Пустински цвет, 2015 година, Шума, 2018, Менување на  минатото, 2019 , Други далечини, 2023 година), две книги со детски драми (Обична бајка 2002, Волшебниот компас, 2010) и две драми за возрасни (Тага, 2012; Тврдина, 2016) и два романи (Сивиот плоштад 2019, Турнеја 2020) како и трудови од областа на комуникологијара, семиотиката, мултикултурализмот, театарот отпечатени во различни списанија и презентирани на конференции ширум светот. Неговата последна драма Тврдина е објавена на англиски јазик во издавачката куќа Лулу од Северна Каролина, САД. Пишува и театарски и литературни критики, есеи и колумни за македонски и српски списанија и интернет портали како и за Plays International и Europe. За своето творештво ја доби наградата ИВА БОГДАНИ од Косово, годишната награда од Здружението на преведувачи на Црна Гора и наградата „Книжевно перо“ од Хрватското книжевно друштво од Риека, Хрватска. Неговите дела се преведени на албански, англиски, индиски, словенечки, српски, хрватски, бугарски и арапски јазик. Тој е главен уредник на книжевното списание „Книжевни елементи“ и на веб-списанието „Елементи“ и е претседател на Здружението за уметност и мултикултурализам „Перун Артис“.

Маја Митиќ повеќе од 30 години професионално работи во театарот и филмот како актерка, режисерка, режисерка на движење, филмаџија, драматург/сценарист и визитинг професор. Основач и директор на неформалниот Театар Ко-смо-с Белград 2016 година. Од 2017 година Уметнички директор и селектор на Меѓународниот џез театарски фестивал во Нишвил, како и визитинг професор на Универзитетот во Ајова, САД 2000/1. За време на кариерата, таа предаваше и беше уметник во резиденција на многу универзитети низ целиот свет, како што се: CalArts, Brown, Чикашкиот институт за уметност, Шангајската академија за театар (STA) и др. Од 1991-2016 година беше дел од главното јадро на DAH Theater – експериментално-лабораториска театарска компанија, метод на DEVISED THEATER каде што перформансот потекнува од колаборативните изведувачки ансамбл.

Доротеа Подолски веќе 30 години активно се занимава со театарска режија, но и со театарска продукција. Има добиено преку 30 награди за нејзиното режисерско дело (изгледа ја следи бројот 30). Покрај режија се занимава и со педагошка работа. Таа е професор по актерска игра на Академијата за драмска уметност во Загреб, каде што е и постојано вработена. од 2017 до 2023 година ја извршувала функцијата директор на фестивалот Дубровник лето, најстариот културен фестивал во регионот и еден од најстарите во Европа. Има режирано околу 100 претстави од сите можни жанрови.

Трн: Што претставува наградата за нив?

Сашо: Оваа наградат претставува голем поттик за младите и независни театарски групи, но секако и поттик за еден сосема поинаков театарски израз кој ќе допринесе за големи промени во театарскиот живот на земјата, најмногу за актуелизирање на театарските уметници кои се уште не си го нашле своето место во националните театарски куќи.

Маја: Зајакнување на независната културна сцена и обезбедување поддршка надвор од институционализираниот начин на работа, што само по себе речиси секогаш носи квалитетни изрази преку експеримент, начин и процес на работа во еден современ израз.

Доротеа: Биш беше легенда и имаше слух и интерес за уметноста што ја создаваат младите. Затоа, оваа награда носи посебна одговорност кон креативноста на младите од независната сцена. Независната сцена е полигон за експериментирање и ризик, со право на грешка. Фестивалот МОТ покрај Русе Арсов е всушност единствениот настан во регионот кој дава толку голема видливост на независната сцена и затоа за мене лично овој чин на препознавање и препознавање на млади и талентирани уметници импресионира и многу значи.

Трн: Дали имате  фаворити?

Сашо: Секако дека сите претстави не се исти. Некои од нив се истакнуваат со актерскиот израз, некои со режисерскиот ракопис, а некои со својот ангажман. Фаворити секогаш има, а ги имаше и овде, но жири комисијата им пријде на сите театарски продукции со голема аналитичност и внимание.

Маја: Па, ќе дадеме заедничка писмена одлука на жирито, но еве ова би бил мојот одговор.  Бев под силно влијание на изведбата на Кенди и трупата што ја изведуваше поради нетипичниот израз за театарот. Користеа алатки кои често ги гледаме во филмот, каде што можете да се приближите до приказната.Имав впечаток дека гледам добар документарен филм, алатките што се користат во оваа претстава, од глума, сценографија, костими, музика, се соголени речиси до точка на бруталност.

Доротеа: Candy

 Трн: Кои се критериумите при селекција?

Сашо: Основните критериуми за селекцијата се органичноста и кохерентноста на сите театарски сегменти во претставата: режијата, адаптацијата, актерската игра, како и вклопеноста на другите сегменти како што е музиката, сценографијата, костимите итн. Сеакако, еден од најважните критериуми се и акруеланоста и ангажманот на секој театарски проект кој значи достапност на истиот на театарските реципиенти. 

Маја: За мене критериумот е секогаш „дали претставата ме пренесува или не ме пренесува“… Оваа претстава ја менуваше температурата од сцена во сцена и ме вовлече во приказната со глумата на актерка и актер со широк спектар на таленти и очигледно одлично и длабоко размислување и работа со подеднакво надарен режисер.и нејзиниот избор на простор за претставата – близината на публиката до сцената и актерите, преполни – хаотични реквизити како огледало на ликовите на претставата, од реални до симболични костими (сцена на крв што излегува од пластично шише). Дополнително на сето тоа, изборот на темата за наркоманијата која го преплавува нашето општество е за пофалба бидејќи уметноста е најдобрата платформа за да се зборува за тешки теми и да се работи на нивно решавање.

Доротеа: Како што веќе напишав – осмели се да ризикуваш и експериментираш, да ја донесеш на сцената новата енергија на твојата генерација, да размислуваш слободно и без оптоварување и, осмели се!

е-Трн да боцка во твојот инбокс

Најново

Последни колумни