Сирискиот привремен лидер повика на единство, додека насилството и одмаздничките убиства продолжуваат во областите лојални на соборениот поранешен лидер Башар ал-Асад.
Стотици луѓе наводно ги напуштиле своите домови во крајбрежните провинции Латакија и Тартус – упоришта на поддржувачите на Асад.
Локалните жители опишуваат сцени на пљачка и масовни убиства, вклучувајќи и деца.
Во Хаи Ал Кусур, претежно алавитска населба во крајбрежниот град Банијас, жителите сведочат дека улиците се преполни со расфрлани тела, натрупани и покриени со крв. Мажи од различни возрасти биле убиени таму, велат очевидци.
Алавитската секта е гранка на шиитскиот ислам и сочинува околу 10% од сириското население, кое во најголем дел е сунитско. Асад припаѓаше на оваа секта.
Луѓето беа премногу исплашени за да погледнат низ прозорците во петокот. Интернет-конекцијата беше нестабилна, но кога успеваа да се поврзат, за убиствата на соседите дознаваа преку објави на Фејсбук.
„Спасен поради затворот“
Ајман Фарес, жител на Банијас, за Би-Би-Си изјави дека бил спасен благодарение на неговото неодамнешно затворање.
Тој во август 2023 година објавил видео на Фејсбук, критикувајќи го Асад за корупцијата. Веднаш бил уапсен и останал во затвор сè до соборувањето на Асад во декември, кога исламски милитанти ги ослободија затворениците.
Напаѓачите кои упаднале во Хаи Ал Кусур го препознале и му го поштедиле животот, но не и неговиот имот. Му ги зеле автомобилите и продолжиле да ограбуваат други куќи.
„Тие беа странци, не можам да ја идентификувам нивната националност или јазик, но изгледаа како Узбеци или Чеченци“, изјави Фарес за Би-Би-Си.
„Имаше и некои Сиријци со нив, но не од официјалната безбедност. Некои цивили исто така учествуваа во убиствата“, додаде тој.
Фарес вели дека видел цели семејства убиени во своите домови, жени и деца покриени со крв. Некои се обиделе да се скријат на покривите, но биле убиени.
„Тоа беше ужасно“, рече тој.
Според Сириската опсерваторија за човекови права, со седиште во Велика Британија, над 740 цивили биле убиени во крајбрежните градови Латакија, Џабле и Банијас. Дополнителни 300 припадници на безбедносните сили и остатоци од режимот на Асад загинале во судирите.
Би-Би-Си не можеше независно да ја потврди бројката на загинати.
„Соседите нè спасија“
Фарес изјави дека состојбата се стабилизирала кога сириската армија и безбедносните сили пристигнале во Банијас, потиснувајќи ги милитантите и обезбедувајќи коридори за цивилите да стигнат на безбедни места.
Друг жител на Банијас, Али (чиј целосен идентитет не е откриен од безбедносни причини), ја потврди приказната на Фарес.
Али, кој живеел во Кусур со сопругата и 14-годишната ќерка, избегал со помош на безбедносните сили.
„Тие дојдоа во нашата зграда. Бевме премногу исплашени, само го слушавме пукањето и врисоците од соседството. За смртните случаи дознававме преку објави на Фејсбук кога ќе успеевме да се поврземе на интернет. Но кога стигнаа до нашата зграда, мислевме дека ни е крај“, раскажа тој.
„Тие бараа пари. Му чукаа на вратата на нашиот сосед, му го зедоа автомобилот, парите и целиот накит што го имаше дома. Но, не го убија.“
Али и неговото семејство биле спасени од нивните сунитски соседи, кои сега ги засолниле.
„Живеевме заедно со години – Алавити, Сунити и Христијани. Никогаш не сме доживеале вакво нешто“, рече тој.
Воспоставување ред
Во Банијас, семејствата биле засолнети во училиште во претежно сунитска населба, додека вооружените групи што ги извршиле нападите не бидат протерани од градот.
Насилството започнало во четвртокот, откако лојалисти на Асад – кои одбивале да се разоружаат – нападнале безбедносни сили во Латакија и Џабле, убивајќи десетици припадници.
Поранешниот бригаден генерал Гијат Далах објави нов бунт против привремената влада, формирајќи го „Воениот совет за ослободување на Сирија“.
Некои извештаи сугерираат дека поранешни офицери на режимот на Асад, кои одбиваат да се разоружаат, создаваат герилски групи во планинските области.
Фарес вели дека поголемиот дел од алавитската заедница ги отфрла овие групи и ги обвинува Далах и другите тврдокорни лојалисти на Асад за насилството.
„Тие профитираат од крвопролевањето. Сега ни треба безбедност и правда за убиените, за земјата да се врати во нормала“, рече тој.
Меѓутоа, некои го обвинуваат и привремениот претседател Ахмед ал-Шараа, тврдејќи дека тој ја демонтирал безбедносната структура без јасна стратегија за илјадници поранешни офицери и полицајци што останале без работа.
Сега, со 90% од населението под прагот на сиромаштија и илјадници луѓе без приход, земјата е плодна почва за нов бунт.
Предизвикот за Шараа
Во Сирија постојат поделени ставови за настаните. Голем дел од јавноста ги осудува убиствата на цивили и организира комеморации во Дамаск.
Но, во изминатите два дена имаше и повици за „Џихад“ во различни делови на земјата.
Ако сака да ја води Сирија кон мир и демократија, велат експертите, Шараа ќе мора да ги неутрализира милитантните групи, да ги протера странските борци и да обезбеди устав што ќе ги штити правата на сите граѓани, без разлика на нивната верска или етничка припадност.
