Еден од најпопуларните производи во последно време е оцетот – течност што долго време се користи во домаќинствата, но сега повторно доживува ренесанса како средство за чистење.
Главната состојка на оцетот, оцетната киселина, има способност да раствора минерални наслаги, особено бигор (калциум карбонат), кој често се создава на чешми, во тоалети и во електрични апарати што се користат со тврда вода, како што се бокали и кафемати. Експертите објаснуваат дека киселата природа на оцетот го прави идеално средство за справување со овие видови нечистотии. Дури и тешко достапни места можат да се исчистат со помош на ткаенина натопена во оцет, оставена да делува неколку часа.
Колку е безбеден и ефикасен?
Иако оцетот има силен ефект против бигор и дел од бактериите, неговата употреба има и ограничувања. Според истражувања, неговата антимикробна моќ е значителна само во повисоки концентрации. На пример, оцетната киселина со концентрација од 5% (вообичаена за стандардниот кујнски оцет) може да уништи одредени бактерии и габи, но не делува подеднакво на сите патогени. Студија од 2020 година покажа дека само дестилиран оцет со 10% оцетна киселина и додадена лимонска киселина може целосно да уништи пет видови вообичаени микроорганизми, меѓу кои се E. coli и Staphylococcus aureus. Но, други отпорни бактерии како MRSA или некои вируси, како норовирусот, не се чувствителни на оцет.
Комбинации и заблуди
Многумина на интернет препорачуваат мешање на оцет со сода бикарбона како „моќна“ домашна формула за чистење. Сепак, хемичарите укажуваат дека оваа комбинација е ефектно бескорисна – кога киселина (оцет) и база (сода бикарбона) се мешаат, се неутрализираат и резултатот е едноставна вода со јаглерод диоксид (гас). За најефикасно користење, овие две состојки треба да се применуваат одделно – на пример, прво сода, па потоа оцет, доколку се бара реакција за одзатнување на цевки.
Еколошка и здравствена перспектива
Во споредба со комерцијалните средства за чистење кои често содржат силни хемикалии, синтетички мириси и конзерванси, оцетот е побезбеден за дишење и не претставува ризик при контакт со кожата (освен кај концентрирани верзии како Essigessenz). Дополнително, неговото користење придонесува за намалување на пластичен отпад, бидејќи може да се купува во рефус или во стаклени шишиња, и не содржи непотребни адитиви.
Оцетот е биолошки разградувачки и не остава опасни остатоци во канализацијата, за разлика од некои средства за чистење кои содржат сурфактанти и фосфати што можат да влијаат врз водните екосистеми.
Што може – а што не може оцетот?
Ефикасен за:
- Отстранување на бигор и ‘рѓа
- Освежување на стаклени и метални површини
- Отстранување на благи непријатни мириси
- Чистење на апарати со пареа и кафе машини (со разредување)
- Намалување на габички во фрижидери или на прозори
Не е ефикасен за:
- Отстранување на масни и мрсни наслаги (подобри се сапуни и детергенти)
- Стерилизација на силно загадени површини
- Уништување на сите видови бактерии и вируси
- Чистење на камени површини како мермер (може да ги оштети)
Оцетот не е чудотворен, но неговата сила лежи во едноставноста, достапноста и мултифункционалноста. Кога се користи правилно и информирано, тој може да стане силен сојузник за почист, поздрав и поодржлив дом.
Извор: BBC
