Здравјето на бубрезите е многу важно за целокупното здравје на организмот, а еден од најсигурните показатели за нивната функција е нивото на креатинин во крвта. Еве што претставува и што укажуваат високите и ниските нивоа на креатинин. Проверката на нивото на креатинин е еден од најдобрите начини за мерење на здравјето на бубрезите.
Креатининот, отпаден производ произведен со разградување на креатинот во мускулите, покажува колку добро бубрезите ги филтрираат отпадните производи од крвта. Ниту премногу, ниту премалку креатинин не е добар, бидејќи и двете состојби може да укажуваат на основни здравствени проблеми.
Што значат високи и ниски нивоа на креатинин?
Нивоата на креатинин немаат фиксна дефиниција за „високо“ или „ниско“, бидејќи лабораториите користат различни опсези, како што се 0,2-1,2 или 0,3-1,4 mg/dL.
„Целиот концепт на контрола на креатининот е да се осигура дека функцијата на бубрезите е нормална, бидејќи креатининот е отпаден производ создаден од мускулите и обично се излачува преку бубрезите“, објаснува нефрологот д-р Упал Сенгупта.
Ако бубрезите не работат правилно, креатининот ќе се акумулира и ќе се зголеми во телото, што индиректно укажува на одредени абнормалности во функционирањето на бубрезите.
„Сепак, лекарите сега ја користат стапката на гломеруларна филтрација (процес во бубрезите при кој крвта се филтрира низ ситни капилари во гломерулите, структура во внатрешноста на бубрегот, GFR) за попрецизно да ја проценат функцијата на бубрезите“, објаснува д-р Сенгупта.
Пресметката на GFR користи креатинин, понекогаш цистатин Ц (протеин произведен во сите клетки на телото и се користи како маркер за проценка на функцијата на бубрезите), како и фактори како што се возраста и полот. Гломеруларна филтрација е процес со кој крвта се филтрира низ ситни капилари во гломерулите, структури во бубрезите
„ГФР поголем од 60 обично значи дека бубрезите функционираат добро, додека ГФР под 60 бара дополнителна евалуација за да се утврди степенот на хронична бубрежна болест (ХББ)“, вели д-р Сенгупта.
Симптоми на абнормални нивоа на креатинин
Високиот креатинин, што укажува на низок GFR и намалена бубрежна функција, може да предизвика симптоми како што се: губење на апетит гадење слабост анемија висок крвен притисок отежнато дишење повраќање оток.
Од друга страна, ниските нивоа на креатинин обично не предизвикуваат специфични симптоми. Тоа едноставно може да укажува на ниска мускулна маса, а фокусот треба да биде на нејзино зголемување.
Фактори кои влијаат на нивото на креатинин
„Функцијата на бубрезите е клучен фактор кој влијае на нивото на креатинин во крвта. Ако бубрезите се ослабени, креатининот не се излачува ефикасно, што доведува до негово зголемување во крвта. Од друга страна, ниското ниво на креатинин во крвта обично укажува на намалена мускулна маса, а не нужно проблем со бубрезите“, вели д-р Сенгупти.
Мускулната маса исто така игра важна улога. Луѓето со поголема мускулна маса природно може да имаат малку повисоки нивоа на креатинин. Мерењето на цистатин Ц, кога се користи заедно со равенките за проценка на креатинин, дава попрецизна слика за функцијата на бубрезите, особено кај луѓе со мала мускулна маса, кои инаку би можеле да имаат неточно ниски нивоа на креатинин.
Колку често треба да го проверувате нивото на креатинин?
„Се препорачува луѓето со ризик фактори за бубрежна болест, како што се висок крвен притисок, дијабетес, семејна историја на бубрежна болест или покачен креатинин, да го следат неговото ниво на секои 3-6 месеци или почесто. „Луѓето без фактори на ризик треба да имаат рутински прегледи, барем еднаш годишно, поради зголемената преваленца на бубрежни заболувања“, препорачува д-р Сенгупта.
Промени во животниот стил за здрави нивоа на креатинин
Одржувањето оптимални нивоа на креатинин значи одржување на здравјето на бубрезите. Ова може да се постигне преку промени во животниот стил: Чувајте ги под контрола крвниот притисок и шеќерот во крвта. Пијте многу вода за да избегнете дехидрација. Користете ги лековите внимателно и само како што е препорачано од лекар. Редовно вежбање Ограничете го внесот на сол. вода за пиење
За секоја чаша вода, вашите бубрези велат „благодарам“
Накратко оптималните нивоа на креатинин се важни за функцијата на бубрезите, а редовните прегледи помагаат во рано откривање на проблемите. Високиот креатинин може да укаже на слаба функција на бубрезите, а нискиот креатинин може да укажува на ниска мускулна маса. Здравиот начин на живот е најдобрата препорака за здравјето на бубрезите.
