Во последните неколку децении е забележано зголемување на неалкохолната масна болест на црниот дроб.
Што влијае на овие статистики и кои се најдобрите начини за нивно спречување?
Во кинеската традиционална медицина, црниот дроб е опишан како мајка – ‘долго време да служи, да се грижи за своето семејство, да биде како што треба, а кога таа навистина е многу болна, тогаш паѓа’.
Според гастроентерохепатолозите, истото важи и за црниот дроб. Црниот дроб страда долго, болеста не се препознава на време, и затоа е важно подигањето на свеста за потенцијалните штетни агенси на црниот дроб и причините за болеста, како и навременото дијагностицирање на болеста.
Причини за заболување на црниот дроб
Една третина до една четвртина од заболувањата на црниот дроб се предизвикани од вирусни инфекции. Сепак, проблеми можат да се појават и поради имунолошки и ретки болести. –
„Голем и сè поголем број на пациенти имаат масна болест на црниот дроб или, како што се нарекува според новата номенклатура, стеатотична болест на црниот дроб. Потоа, црниот дроб страда и од злоупотреба на алкохол, а тука се и имунолошките и ретките заболувања на црниот дроб – вродени метаболички нарушувања што доведуваат до таложење на пример, на бакар или железо во црниот дроб. Од друга страна, ретките заболувања на црниот дроб не се толку ретки ако размислиме за нив и ги дијагностицираме навреме“, вели проф. д-р Тамара Миловановиќ.
Зошто е тоа така?
Сведоци сме на епидемија на дебелина, а стеатотичното заболување на црниот дроб е најчесто поврзано со дебелината и таканаречените кардиометаболни фактори на болести, т.е. покачен шеќер, хипертензија, покачени масти во крвта.
Кои навики го оштетуваат црниот дроб?
Гастроентерохепатолозите често пати истакнуваат дека луѓето не се свесни колку лошите навики можат да влијаат на целокупното здравје, не само на црниот дроб, туку и на другите органи и органски системи.
„Според сите студии и според Светската здравствена организација, токму дебелината, злоупотребата на алкохол и пушењето се спречливи причини за морбидитет и морталитет. Значи, можевме да спречиме барем половина од овие смртни случаи на годишно ниво доколку реагиравме на време. Затоа навиките мора да се променат, а тоа значи корекција на исхраната и физичката активност“, вели докторката.
Алармантни податоци
Според податоците од Глобалната опсерваторија за рак објавени во медицинското списание „Лансет“, доколу продолжат сегашните трендови, бројот на нови случаи на рак на црниот дроб – шестата најчеста форма на болеста – ќе се зголеми на 1,52 милиони годишно од 870.000.
Тој е исто така трет најсмртоносен од сите видови на рак, а студијата предвидува дека ќе одземе 1,37 милиони животи до средината на векот.
Промените во исхраната се клучни
Иако често се зборува за медитеранската исхрана, професорката истакнува дека мора да го прилагодиме таковиот начин на исхрана на нашата клима.
„Тоа звучи многу убаво, но прашањето е дали е изводливо во наши услови. Мора да размислиме каде живееме, што е достапно кај нашето население. Мислам дека е повеќе од доволно да се предложи внес на овошје, зеленчук и помалку нездрава храна, т.е. ултра-преработена храна, брза храна што стана премногу достапна и поевтина и секако физичка активност. Ова се сите ефтини интервенции кои би можеле значително да ја подобрат состојбата на црниот дроб и, меѓу другото, да спречат развој на други, првенствено кардиоваскуларни заболувања, дијабетес и малигни тумори, не само на црниот дроб, туку и екстрахепатични“, вели гастроентерохепатолог, Тамара Миловановиќ.
