Во март 1941 година, Евреите биле насилно преселени во гетото во Подгоже, каде што околу 15.000 луѓе биле затворени во нечовечки услови, глад и болести. Но, најстрашниот момент дошол на 13 март 1943 година, кога под команда на СС офицерот Амон Гет започнала ликвидацијата на гетото.
Нацистите ги поделиле Евреите во две групи:
Работно способните биле испратени во концентрациониот логор Плашов, каде биле користени како робовска работна сила.
Старите, децата и болните биле убиени на лице место или депортирани во логорот на смртта – Аушвиц-Биркенау.
Краковските улици биле облеани со крв. Нацистите пукале во жени и деца, убивајќи луѓе по скали, во дворови и подруми каде што се криеле. До вечерта на 14 март, гетото било избришано од картата – околу 2000 Евреи биле убиени, а останатите депортирани.
Оскар Шиндлер – Од нацист до спасител на Евреите
Оскар Шиндлер е роден на 28 април 1908 година во Свитави (денешна Чешка). Припадал на судетските Германци и во младоста се занимавал со трговија и индустрија. Бил амбициозен, опортунистички настроен и 1939 година се приклучил на Нацистичката партија (НСДАП). По нацистичката инвазија на Полска, Шиндлер дошол во Краков во потрага по деловни можности. Со помош на корупција и познанства во СС, ја презел фабриката „Емалија“, која произведувала метални производи и садови за Вермахт. За да обезбеди евтина работна сила, тој вработил Евреи од краковското гето.
Шиндлер првично се збогатил користејќи принудна работа на Евреите, но постепено почнал да сведочи за ужасните услови и нацистичката бруталност. Клучен момент бил ликвидацијата на краковското гето на 13 март 1943 година, кога, според историските извори, лично сведочел како Амон Гет и неговите луѓе насилно убиваат мажи, жени и деца.
Овој настан длабоко го потресол Шиндлер. Тој сфатил дека повеќе не може да биде само пасивен набљудувач и одлучил да го искористи својот влијание и богатство за да спаси што повеќе Евреи. Со користење на мито и врски во СС, договорил неговата фабрика да стане „неопходна за воените напори“, со што ја спречил депортацијата на своите работници во логорите за смрт. Фабриката „Емалија“ станала сигурно засолниште за Евреите, каде што имале подобри услови и избегнувале погубувања.
Кога во 1944 година започнале затворањата на логорот Плашов и депортациите на преостанатите Евреи во Аушвиц, Шиндлер направил уште еден голем чекор – изработил список од 1200 Евреи (познат како „Шиндлерова листа“) кои биле преместени во неговата нова фабрика во Брунлитц (денешна Чешка). Иако фабриката требало да произведува муниција за Вермахт, Шиндлер намерно го успорувал и саботирал производството за да ги заштити своите работници. Во последните месеци на војната, ги трошел своите сопствени средства за да обезбеди храна и лекови за Евреите под неговата заштита.
По завршувањето на војната во 1945 година, Шиндлер и неговата сопруга Емилија морале да побегнат од Чехословачка бидејќи ги сметале за поранешни нацисти. Се преселиле во Аргентина, а подоцна Шиндлер се вратил во Германија, но никогаш не успеал да постигне деловен успех. И покрај тешкиот живот по војната, Евреите што ги спасил никогаш не го заборавиле. Во 1963 година, „Јад Вашем“ го прогласил за „Праведник меѓу народите“ – најголема почест за неевреите кои ризикувале свои животи за да спасат Евреи за време на Холокаустот.
Шиндлер починал на 9 октомври 1974 година во Германија, но според својата последна желба, бил погребан во Ерусалим.
Како нацистичкиот бизнисмен Оскар Шиндлер стана спасител на Евреите?
Оскар Шиндлер, германски индустријалец и член на Нацистичката партија, пристигнал во Краков во 1939 година барајќи профит. Со врски и поткуп, ја презел фабриката „Емалија“, каде што вработувал Евреи како евтина работна сила.
Но, пресуден момент бил токму масакрот во гетото. Шиндлер бил сведок на бруталноста на Амон Гет и на масовните убиства на невини луѓе. Длабоко потресен, сфатил дека повеќе не може да биде само пасивен набљудувач.
Започнал да ги штити своите еврейски работници, прогласувајќи ја својата фабрика за „стратешки важна за војната“, со што спречил нивна депортација во логорите на смртта. Со корупција, поткуп и саботажа, успеал да спаси над 1200 Евреи од сигурна смрт.
Шиндлеровата листа – еден потпис спасувал живот
Во 1944 година, кога логорот Плашов бил затворен, Шиндлер составил список од 1200 Евреи (познат како „Шиндлеровата листа“) и ги префрлил во нова фабрика во Чешка, спасувајќи ги од Аушвиц.
Иако фабриката требало да произведува муниција за Вермахтот, Шиндлер намерно ја саботирал продукцијата, трошејќи го целото свое богатство за да ги одржи работниците во живот.
По војната, бил принуден да побегне, а неговиот живот по 1945 година бил исполнет со неуспеси. Но, Евреите што ги спасил никогаш не го заборавиле. Во 1963 година, бил прогласен за „Праведник меѓу народите“ од Јад Вашем, а по неговата смрт во 1974 година, бил погребан во Ерусалим, според неговата последна желба.
Од нацистички индустријалец до херој – човекот кој ризикуваше сè за да спаси 1200 животи.
