Сами пристигна во белградската зоолошка градина во јануари 1988 година, после неколку години поминати во Хрватска. Со неговата впечатлива појава и силна мускулатура, Сами беше добар примерок од неговиот вид. Но, неговата нова околина се покажа како непријатна и ограничувачка. Не навикнат на затворениот простор и новите услови, Сами започна да покажува знаци на депресија и агресивно однесување, што доведе до неговото прво бегство на 21 февруари 1988 година.
Сами и Вук Бојовиќ
Сами успеа да излезе од својот кафез и да се упати кон центарот на Белград. Неговото бегство го однесе до киното Балкан и потоа до паркот Калемегдан. Сепак, полицијата го пресретна на Студентскиот плоштад, спречувајќи го да продолжи понатаму. Вук Бојовиќ, директорот на зоолошката градина, беше повикан за преговори, бидејќи само неговото присуство можеше да ја смири ситуацијата. Вук го убедил Сами да го следи до неговиот дом, со зборовите: „Ајде Сами, ајде да одиме дома,“ и го вратил во зоолошката градина.
Но, тоа не беше крајот на неговата авантура. Не поминаа ни два дена кога Сами повторно успеа да избега, овој пат без напор и со само едноставно отворање на својот кафез. Неговата следна дестинација беше фабриката Беко, каде работниците се обиделе да го фатат со голема мрежа, но безуспешно. На крајот, Сами се качил на црешата на улицата Цар Душан бр. 33, каде што останал до неговото повторно фаќање. На второто бегство, Сами одбил да се врати во својот кафез, принудувајќи го тимот на зоолошката градина да користи дрогирана стрела за да го задржи. За жал, вториот пат, Вук Бојовиќ не успеал да го убеди.
Веста за бегството на Сами брзо се прошири, и повеќе од четири илјади луѓе се појавија за да му дадат поддршка. Плакатите со слогани како „Сами, ние сме со тебе!“ и „Не се откажувај, Сами!“ станаа симболи на солидарност, додека локалните ТВ станици ја емитуваа драматичната сцена. Вук Бојовиќ, по повторното фаќање на Сами, стана херој за многу Белграѓани, бидејќи неговата упорност и љубов кон животното ги освежија чувствата на заедништво и надеж.
По смртта на Сами на 11 септември 1992 година, неговото наследство остана живо. Зоолошката градина во Белград постави бронзена статуа во негово сеќавање, спроти новата и подобрена резиденција за шимпанзата. Сами не беше само симбол на отпорот против општествените норми, туку и пример на тоа како животното може да биде лиминална фигура, која ја зажива општествената свест и ги спојува луѓето во нивната борба за слобода и подобри услови за живот.
Тој стана свој роден херој во Белград, и неговото бегство остана запаметено како момент кога едно животно може да ги поттикне луѓето да размислуваат за својата слобода и за правото на подобар живот.
(Фото: Шимпанза Сами / Рон Брољо).
