Алергијата е реакција на нашиот имунолошки систем на супстанции што обично не се штетни – како полен, прашина, животинска коса, па дури и одредени видови храна. За некои, овие безопасни честички стануваат „непријател“, предизвикувајќи различни непријатни симптоми.
Во последните децении, бројот на лица со алергии се зголемува, особено во индустриализираните земји. Се смета дека во светски рамки меѓу 10% и 30% од луѓето во светот се погодени од алергиски ринитис. Во 2019 година, бројот на пациенти со астма се зголемил од 227 милиони во 1990 година на 262 милиони во 2019 година. Проценките покажуваат дека 7,6% од децата и 10,8% од возрасните имаат алергија на храна. Во светот до 10% од луѓето се погодени од алергиски реакции на лекови. Во Европа, животна преваленца на алергија на храна е 19,9%, додека точната преваленца е 13,1%.
Во 2021 година, Полска пријавила најголем пораст на преваленца на астма кај деца. Во 2021 година, Индија имала најголем број на случаи на екцем кај деца. Во САД, 27,2% од децата имаат барем една алергиска состојба. Во 2021 година, 25,7% од возрасните во САД имаат сезонска алергија.
Достапните податоци за Македонија се ограничени, но се претпоставува дека трендовите се слични на оние во регионот. Зголемувањето на бројот на лица со алергии може да се припише на урбанизацијата, загадувањето на воздухот и промените во животната средина.
Главни фактори се генетски предиспозиции, урбанизација, загадување на воздухот и промени во животната средина се клучни фактори за зголемување на алергиите.
Кои се најчестите симптоми?
Симптомите на алергија варираат од благи до сериозни, но најчесто вклучуваат: Кивање и течење на носот, затнат нос, чешање и солзење на очите, кашлица и отежнато дишење и исип на кожата или чешање.
Во потешки случаи, алергиите можат да доведат до анафилаксија – сериозна и потенцијално животозагрозувачка реакција што бара итна медицинска помош.
Кои се најчестите алергии?
Најпознатите видови алергии вклучуваат: Сезонска алергија (поленска грозница) која е предизвикана од полен од дрвја, трева и цвеќиња. Алергија на прашина која претставува реакција на микроскопски организми кои живеат во домашната прашина, алергија на животни,најчесто од мачки и кучиња. Доста чести се алергиите на храна, особено на јаткасти плодови, млеко, јајца, морски плодови, а присутни се и алергии на лекарства кои се реакција на одредени медикаменти, како пеницилин.
Може ли алергиите да бидат опасни?
Во повеќето случаи, алергиите се само непријатни, но кај одредени луѓе тие можат да бидат сериозен проблем. Анафилаксијата, како што споменавме, може да доведе до губење на свеста, проблеми со дишењето и опасен пад на крвниот притисок. Затоа, секој кој има сериозни алергиски реакции треба да има со себе адреналинска инјекција (епипен) и да реагира брзо. Алергиите можат да предизвикаат и астма која може да доведе до тешкотии при дишење. Во одредени случаи може да дојде и до хронични воспалителни состојби, како што се хроничен синузитис или екцем, кои го нарушуваат секојдневниот живот.
Според Светската здравствена организација, бројот на лица со алергиски заболувања е во постојан пораст, особено кај децата.
Колку влијае загадувањето врз алергиите?
Воздухот што го дишеме има голема улога во зачестеноста на алергиите. Загадениот воздух, особено во урбаните средини, може да ја засили реакцијата на имунолошкиот систем, правејќи ги симптомите уште посилни. Честичките од смогот и индустриското загадување се поврзани со повисока стапка на респираторни алергии и астма.
Какви лекови се користат против алергиите?
Најчесто се користат антихистаминици (таблети или спрејови за нос) за ублажување на симптомите. Кортикостероиди и деконгестиви исто така можат да помогнат, додека имунотерапијата (алергиски вакцини) е опција за долгорочно намалување на чувствителноста кон одредени алергени. Засега, не постои „магичен“ лек што целосно ги елиминира алергиите, но има начини да ги држиме под контрола.
Како да ги олесниме симптомите?
Ако сакате да го намалите влијанието на сезонските алергии: следете го нивото на полен – Избегнувајте престој на отворено во денови со висок полен. Чистете го домот редовно и отстранете прашина и одржувајте ниско ниво на влажност. Користете филтри за воздух. Воздушните прочистувачи помагаат да се намали присуството на алергени. Избегнувајте пушење и загадени средини. Чадот го влошува воспалението на респираторниот систем
Алергиите можат да бидат вистински предизвик, но со правилни мерки, можат значително да се олеснат симптомите. Било да станува збор за медикаменти, превентивни стратегии или избегнување на одредени фактори – правилната грижа може да направи голема разлика. Следете го своето здравје и останете информирани за најдобрите начини да се справите со сезонските алергии!
