Селенот е суштински елемент во трагови, што значи дека телото не може само да го произведува и мора да се внесува преку исхраната. Иако е потребен во мали количини, неговата улога во десетици клучни процеси во телото е огромна. Особено е важен за жените кои влегуваат во средна возраст, перименопауза и менопауза, кога се соочуваат со зголемен ризик од бројни здравствени проблеми.
Препорачаниот дневен внес за жени над 50 години е околу 60 микрограми.
Антиоксидантни и антиинфламаторни својства
Една од најзначајните закани за здравјето на жените во постменопауза е остеопорозата, болест која се карактеризира со намалена густина на коските и влошување, што драматично го зголемува ризикот од фрактури. Губењето на естроген по менопаузата го забрзува овој процес, но науката сè повеќе укажува дека селенот игра важна заштитна улога. Научна студија објавена во списанието Frontiers in Nutrition откри директна и силна врска помеѓу внесот на селен и густината на коските кај жените во постменопауза.
Жените со највисок внес на селен во исхраната имале значително помала веројатност да развијат остеопороза од оние со најмал внес. Механизмот на дејство лежи во моќните антиоксидантни и антиинфламаторни својства на селенот. Тој ја намалува активноста на остеокластите – клетките што ги разградуваат коските – со борба против оксидативниот стрес и воспалителните молекули што го поттикнуваат губењето на коскената маса.
Соодветната функција на тироидната жлезда е од витално значење за целокупното здравје, бидејќи го регулира метаболизмот, нивото на енергија, телесната тежина и расположението. Селенот е неопходен за негово правилно функционирање. Селенопротеините, посебен вид протеин што содржи селен, се неопходни за претворање на тироидните хормони во нивната активна форма. Недостатокот на селен може да доведе до дисфункција на тироидната жлезда и е поврзан со зголемен ризик од автоимуни заболувања како што е тироидитисот на Хашимото, кој е многу почест кај жените. Со одржување на здрава тироидна жлезда, соодветниот внес на селен индиректно помага во регулирањето на телесната тежина и борбата против заморот, два вообичаени проблеми со кои се соочуваат жените по 40-годишна возраст.
Стареењето е неизбежно поврзано со хронично воспаление на ниско ниво и зголемен оксидативен стрес, што ги оштетува клетките и придонесува за развој на многу болести, од кардиоваскуларни до невродегенеративни. Селенот е еден од најмоќните антиоксиданси во телото, инкорпориран во ензими како што е глутатион пероксидаза, кои ги неутрализираат штетните слободни радикали.
Неговата антиинфламаторна улога се рефлектира и во неговата способност да го намали нивото на интерлеукин-6 (IL-6), моќен воспалителен цитокин кој, покрај тоа што го промовира системското воспаление, директно го стимулира разградувањето на коските. На овој начин, селенот делува како двојна заштита: ги штити клетките од оштетување и во исто време ги намалува воспалителните процеси кои се во коренот на многу здравствени проблеми поврзани со стареењето.
Борба против дебелината и депресијата: неочекуваната улога на селенот
Односот помеѓу селенот, телесната тежина и менталното здравје е исклучително сложен, но неодамнешните истражувања го откриваат неговото потенцијално влијание. Студија објавена во списанието Nutrients, која ги следела жените на средна возраст, открила дека иако самиот селен не влијае директно на дебелината, тој може да го измени ефектот на воспалителните маркери врз индексот на телесна маса (ИТМ). На пример, кај жени со високи нивоа на селен, зголемените концентрации на антиинфламаторниот цитокин IL-1b биле поврзани со поголемо намалување на ИТМ.
Од друга страна, кај истите жени, зголемениот воспалителен IL-6 имал посилен ефект врз зголемувањето на ИТМ. Овие резултати укажуваат дека селенот игра регулаторна улога во сложената мрежа на воспалителни процеси поврзани со дебелината. Иако оваа студија не потврдила директен ефект врз депресивните симптоми, други научни анализи сугерираат дека оптималните нивоа на селен можат да го намалат ризикот од депресивни нарушувања, веројатно со намалување на воспалението и оксидативниот стрес во мозокот.
Како да се обезбеди доволен внес?
Сепак, внесувањето доволно селен е релативно лесно преку правилна исхрана. Апсолутен шампион во однос на содржината на селен се бразилските ореви – само еден до два ореви дневно можат да го задоволат целиот дневен услов. Други одлични извори вклучуваат морска храна, риба (особено туна и сардини), црвено месо, живина, јајца и интегрални житарки. Важно е да се знае дека количината на селен во растителната храна зависи од неговата концентрација во почвата каде што е одгледуван. Ако не сте сигурни дали внесувате доволно селен, можно е да користите додатоци во исхраната, но претпазливоста е клучна.
Селенот има многу тесен терапевтски прозорец, што значи дека и недостатокот и вишокот се штетни. Прекумерниот внес (над 400 микрограми дневно) може да доведе до токсичност. Затоа, потребно е да се консултирате со лекар или фармацевт пред да земете какви било додатоци. Инвестирањето во оптимален внес на овој моќен минерал е едноставен, но исклучително ефикасен чекор што секоја жена над 40 години може да го преземе за да го зачува своето долгорочно здравје, виталност и квалитет на живот.
