Комплетно сексуално образование е процес кој е заснован на училишен план и програма за учење на емотивните, физичките и социјалните аспекти на сексуалноста и им овозможува на младите луѓе да ги заштитат и застапуваат своето здравје, благосостојба и достоинство, обезбедувајќи им неопходен комплет на знаења, ставови и вештини. Тоа им дава точни информации за човечкиот развој, сексуалноста, репродукцијата и здравите врски кои се соодветни за нивната возраст и култура и е предуслов за остварување на целосна телесна автономија и донесување информирани одлуки во врска со сексуалното и репродуктивното здравје. Ова образование ја гради и промовира разбирливоста за универзалните човекови права, еднаквост на половите. Таа е од витално значење за напредокот и еднаквоста на половите.
Сепак, истражувањата покажуваат дека премногу млади луѓе сѐ уште преминуваат од детството во возрасна доба добивајќи неточни или неполни информации за сексуалното и репродуктивното здравје, што ги оставa ранливи, незаштитени од сексуално преносливи инфекции и непланирана бременост.
Младите луѓе самите побараа од владите да осигураат обезбедување на комплетно сексуално образование засновано на наставната програма и во и надвор од училиштата за време на Глобалниот Дијалог на Младите ICPD30. Тие нагласија дека образованието треба да биде научно точно, засновано на докази, културно релевантно, трансформативно во однос на родовите прашања, и соодветно на возрастa и развојот, и дека се потребни инвестиции за постојано обучување на наставниците.
Комплетно сексуално образование може да се учи во училиштата како дел од училиштната програма или надвор од неа, во неформални услови. најефикасно е кога се учи во текот на неколку години со вклучување на информации што се соодветни на возраста и кои го земаат предвид развојот на капацитетите на младите. Вклучува научно точни информации за човечкиот развој, анатомијата и репродуктивното здравје, како и информации за контрацепција, породување и сексуално преносливи инфекции, вклучувајќи ХИВ. Но, тоа оди и понатаму од само информации, помагајќи им на младите луѓе да истражуваат и негуваат позитивни вредности во врска со своето сексуално и репродуктивно здравје и права. Ова образование вклучува дискусии за семејниот живот, врските, културата и родовите улоги, а исто така се занимава со човековите права, еднаквоста на половите, телесната автономија и заканите како што се дискриминацијата, сексуалното злоупотребување и насилството.
Комплетното сексуално образование треба да ги препознае уникатните потреби на учениците, особено на ранливите млади групи – како што се младите луѓе од ЛГБТQIA+ заедницата, млади луѓе со инвалидитет, млади луѓе во хуманитарни услови, млади луѓе кои користат дроги и оние кои живеат со ХИВ – и треба да биде прилагодено за да ги одразува нивните реалности. Заедно, овие програми помагаат на младите луѓе да развијат самопочит и животни вештини кои поттикнуваат критичко размислување, јасна комуникација, одговорно донесување одлуки и почитување и емпатично однесување. Добро квалитетното сексуално образование не води до тоа младите луѓе да започнат со сексуални односи порано од очекуваното врз основа на националниот просек. Ова е покажано во истражувањата во Европа, вклучувајќи ги Финска и Естонија, како и во истражувањата од други земји низ светот. Добро квалитетното сексуално образование може, сепак, да доведе до подоцнежен сексуален почеток и поодговорно сексуално однесување.
Сексуалното образование не ги лишува децата од нивната „невиност”. Давање на точни научни информации за сексуалноста кои не се осудувачки, соодветни за возраст и комплетни, како дел од внимателно фазираниот процес од почетокот на формалното образование (вклучувајќи ги градинките и предучилишното образование) е нешто од што децата можат да имаат корист.
Сексуалното образование и отворениот став кон сексуалноста не го олеснуваат злоставувањето на деца од педофили. Напротив, кога децата учат за еднаквост и почитување во врските, тие се во подобра позиција да ги препознаат злоставувачите и насилните ситуации. Во отсуство на ова, децата и младите можат да бараат и примаат контрадикторни и понекогаш штетни пораки од своите врсници, медиумите или други извори.
Сексуалното образование не е штетно за децата или адолесцентите. Сексуалното образование опфаќа низа теми кои се прилагодени на возрастa и развојниот степен на детето. Ова се нарекува возрастна соодветност. Детето на возраст од четири до шест години учи, на пример, за теми како што се пријателства, емоции и различни делови од телото. Овие теми се релевантни и за постарите деца и адолесценти, но тогаш се учат на различно ниво. Постепено се воведуваат и други теми како пубертетот, планирање на семејство и контрацепција. За повеќето млади луѓе, сексуалните односи се градат на принципи слични на оние на социјалните врски научени во раниот живот. Децата се свесни за и ги препознаваат овие врски многу пред да делуваат врз својата сексуалност и затоа им се потребни вештини за да ги разберат своите тела, врски и чувства од рана возраст.
Добро квалитетното сексуално образование се базира на меѓународно прифатени човекови права, особено правото на пристап до соодветни информации поврзани со здравјето. Ова право е потврдено од Комитетот на Обединетите нации за правата на децата, Комитетот за елиминација на дискриминацијата на жени, Комитетот за економски, социјални и културни права, како и во Конвенцијата на Обединетите нации за правата на лицата со инвалидитет. Покрај тоа, сексуалното образование е застапувано во Програмата на акција на Меѓународната конференција за популација и развој од 1994 година, а неговото значење е нагласено од Специјалниот известувач на Обединетите нации за правото на образование во извештајот од 2010 година за Генералното собрание на Обединетите нации посветен исклучиво на оваа тема и од Европскиот суд за човекови права во 2011 година
Комплетно сексуално образование се заснова на идејата дека младите луѓе имаат право да бидат информирани за својата сексуалност и да донесуваат одговорни одлуки во врска со своето сексуално и репродуктивно здравје. Иако е покажано дека овие програми помагаат на младите да го одложат започнувањето на сексуални активности, да ја намалат учестеноста и бројот на сексуални партнери и да ја зголемат употребата на кондоми и контрацептиви, овие програми сè уште се под напад од поддржувачите на образованието засновано само на абстиненција. Со толку многу дезинформации што се шират за комплетното сексуално образование, време е да се стави крај на дебатата и да се разобличат некои од најчестите митови за комплетното сексуално образование.
Ова се некои од митовите и фактите кои се однесуваат на сексуалното образивание
МИТ: Комплетното сексуално образование ги поттикнува младите да започнат со секс.
ФАКТ: Истражувањата јасно покажуваат дека програмите за комплетно сексуално образование можат да помогнат на младите да го одложат сексуалниот почеток. Многубројни студии објавени во рецензирани списанија, вклучувајќи го и обемното истражување на Светската здравствена организација, покажале дека програмите за сексуално образование кои учат младите за и апстиненција и контрацепција не ја зголемуваат сексуалната активност ниту водат до тоа младите да започнат со секс на помлада возраст. Всушност, ригорозните евалуации на програмите за комплетно сексуално образование покажале дека овие програми можат да помогнат на младите да го одложат сексуалниот почеток. За оние што веќе имале секс, овие програми покажале дека се ефективни во намалувањето на учестеноста на сексуалните односи и бројот на сексуални партнери и во помагањето на младите да користат кондоми и/или контрацептиви поконсистентно.
МИТ: Програмите за комплетно сексуално образование ја нарушуваат родителската/семејната авторитет.
ФАКТ: Истражувањата покажуваат дека огромно мнозинство од родителите го поддржуваат обезбедувањето на комплетно сексуално образование во училиштата. Според Организацијата на Обединетите нации за образование, наука и култура (UNESCO), „улогата на владите преку министерствата за образование, училиштата и наставниците е да ја поддржат и дополнат улогата на родителите преку обезбедување сигурно и поддржувачко училишно опкружување и алатки и материјали за испорака на добро квалитетно сексуално образование.“ Неколку студии покажале дека родителите ги поддржуваат програмите за комплетно сексуално образование и веруваат дека младите треба да добијат точни информации за секс.
МИТ: Комплетното сексуално образование ги игнорира вредностите и моралот.
ФАКТ: Комплетното сексуално образование вклучува вредности и културна чувствителност. Квалитетното комплетно сексуално образование поддржува пристап заснован на правата, во кој вредности како почит, прифаќање, толеранција, еднаквост, емпатија и реципроцитет се нераздвоиво поврзани со универзално прифатените човекови права. Комплетното сексуално образование им дава на младите можност да ги истражуваат и дефинираат своите индивидуални вредности, како и вредностите на нивните семејства и заедници.
МИТ: Комплетното сексуално образование ги учи младите деца на механиката на сексот.
ФАКТ: Комплетното сексуално образование обезбедува информации и вештини кои се соодветни на возрастa и развојниот степен, кои помагаат на младите да го одложат сексуалниот почеток и да се заштитат кога ќе започнат со сексуална активност. Комплетното сексуално образование е дизајнирано да биде соодветно на возрастa и развојот. Темите што се покриваат се различни според класата и се планирани и последователни за да ги изградат знаењата и вештините на младите како што созреваат. Учениците учат за односи, развиваат здрави комуникациски вештини и одговорно донесување одлуки. Нити една програма за комплетно сексуално образование не дава информации за тоа како да се има секс.
МИТ: Програмите за комплетно сексуално образование не промовираат апстиненција.
ФАКТ: Евалуацијата на 23 програми за комплетно сексуално образование покажа дека 14 од нив биле успешни во помагањето на младите да го одложат започнувањето на сексуалната активност. Програмите за комплетно сексуално образование ја нагласуваат апстиненцијата како најдобар и најефективен метод за избегнување на сексуално преносливи инфекции, ХИВ и нецелосна бременост. Тие исто така обезбедуваат информации за контрацепција и кондоми, кои им помагаат на младите да се заштитат кога ќе станат сексуално активни. Истражувањата покажуваат дека овие програми се поефективни во помагањето на младите да го одложат сексуалниот почеток отколку програмите кои се засновани само на апстиненција. Всушност, петгодишно истражување на програмите за апстиненција само до брак, кое било наложено од Конгресот на САД, покажало дека овие програми немаат влијание на сексуалното однесување на младите. Понатаму, големо истражување во САД покажало дека програмите за апстиненција не помогнале на тинејџерите да го одложат сексуалниот однос.
МИТ: Програмите за апстиненција само до брак се ефективни.
ФАКТ: Петгодишно истражување наложено од Конгресот на САД утврдило дека програмите за апстиненција само до брак не се ефективни. Во 2007 година, Институтот за истражување на јавни политики Mathematica спровел федерално финансирано оценување на програмите за апстиненција само до брак. Оценувањето не нашло докази дека овие програми ги зголемуваат стапките на апстиненција кај учениците.Понатаму, според извештајот на Специјалниот известувач на Обединетите нации за правото на образование, програмите за апстиненција само ги маргинализираат младите луѓе кои веќе се во сексуални односи. Таквите програми, вклучувајќи ја апстиненцијата до брак, не поттикнуваат информирано и одговорно донесување одлуки. Наместо тоа, овие програми ги нормализираат стереотипите и промовираат слики кои се дискриминаторски затоа што се засновани на хетеронормативноста; со тоа што ја негираат постоењето на лесбийската, геј, транссексуалната, трансродовата и бисексуалната популација, тие ги изложуваат овие групи на ризични и дискриминаторски практики.
МИТ: Кондомите не се ефикасни
ФАКТ: Според Центрите за контрола и превенција на болести на САД, кондомите се многу ефикасни во превенцијата на ХИВ и многу ефикасни во превенцијата на повеќето сексуално преносливи инфекции, кога се користат конзистентно и правилно. Според Центрите за контрола и превенција на болести на САД (CDC), кога се користат постојано и правилно, кондомите се високо ефикасни во превенцијата на сексуалниот пренос на ХИВ; го намалуваат преносот на гонореја и хламидија; се ефикасна заштита од бременост; и го намалуваат ризикот од ХПВ кога засегнатото подрачје е покриено.
МИТ: Програмите за комплетно сексуално образование се користат како алатка за контрола на растот на популацијата.
ФАКТ: Комплетното сексуално образование им обезбедува на жените и семејствата пристап до витални информации за сексуално и репродуктивно здравје, така што тие може да донесат доброволни одлуки.Комплетното сексуално образование ја потврдува правото на паровите и поединците да донесат доброволни одлуки за големината и растојанието помеѓу нивните деца. Во развојните земји, повеќе од 215 милиони жени не користат современа контрацепција. Најголемата генерација на адолесценти во историјата влегува во сексуален и репродуктивен живот, така што пристапот до информации за сексуално и репродуктивно здравје, услуги за планирање на семејството и производи се суштински. Во текот на годишната ревизија на Комисијата за Популација и Развој во 2011 година, Генералното собрание на Обединетите нации го призна основното право на сите парови и поединци да одлучуваат слободно и одговорно за бројот, растојанието и времето на раѓање на своите деца, како и да имаат информации и средства за да го направат тоа.
