Речиси е невозможно секој сам да ги мери сите параметри поврзани со своето здравје, но според експертите треба да го знаете нивото на холестерол и вашиот крвен притисок.
Целосните скенови на телото може да ни помогнат да откриеме болести во рани фази, но обичните граѓани може да се изгубат во многу бројки и податоци.
Експертите сепак издвојуваат седум параметри што секој треба да ги следи и да ги знае за сопственото здравје.
Вашиот обем на половината
Докторот Џош Септимус професор и лекар по интерна медицина во Методистичката болница во Хјустон секогаш им кажувал на студентите по медицина дека ако има само едно мерење за да предвиди колку многу ќе страдаат од медицински проблеми, тоа би бил обемот на половината, што ја открива количината на маснотии околу вашиот среден дел. Ако имате големина на половината поголема од 89 центиметри за жени или 100 центиметри за мажи, се зголемува ризикот од срцеви заболувања, дијабетес тип 2 и други метаболички проблеми.
Ова е многу покорисна мерка од БМИ, вели тој – идеја поддржана од истражувања. Обезбедува попрецизна проценка на абдоминалните масти, што најчесто се и причини за болести. Плус, БМИ – кој се пресметува врз основа на висината и тежината – не ги зема предвид факторите како мускулната маса.
За да го одредите обемот на половината, завиткајте со метро околу средниот дел, веднаш до папокот. Погрижете се да стоите и мерете се откако ќе издишите. „Знајте го вашиот број и ако е преголем, обидете се да го намалите“, вели Септимус. Тој редовно им кажува на пациентите дека не му е грижа што вели вагата – на таа бројка може да влијае, на пример, новата мускулна маса – но сака да ги предизвикува да изгубат 3 до 4 центиметри од обемот на половината во шест месеци. „Ако одите во теретана и големината на половината ви опаѓа, тоа функционира“, вели тој. „Ако големината на вашата половина не се менува, тогаш вежбите не функционираат, во тој случај време е да ја преиспитате вашата стратегија, идеално со помош на лекар“.
Вашиот профил на холестерол
Секогаш треба да го проверувате вашиот вкупен холестерол, липопротеини со висока густина (HDL) холестерол и липопротеини со ниска густина (LDL) холестерол. Затоа д-р Сем Сетарех, кардиолог од медицинскиот центар Седарс-Синај и виш клинички истражувач во Националниот институт за срце, спроведува липидни панели на своите пациенти најмалку еднаш годишно. Тој ги повторува тестовите на секои три до шест месеци ако некој има покачени нивоа. ЛДЛ, додава тој, е најважната вредност: „Тоа ќе ми каже за ризикот на пациентот од развој на коронарна болест или атеросклероза“, исто така познат како затнати артерии со наслаги.
На многу луѓе со висок ЛДЛ ќе им бидат препишани лекови како статин, но тоа зависи од фактори како што е нивото на вашиот личен ризик. Како што истакнуваат американските центри за контрола и превенција на болести, можеби ќе ви препишат лек ако вашиот LDL е 190 mg/dL или поголем, или ако сте на возраст од 40-75 години, имате дијабетес или висок ризик од срцеви заболувања или мозочен удар и имаат ниво на LDL од 70 mg/dL или повисоко.
Вашиот крвен притисок
Ако имате висок крвен притисок, вашето срце мора да работи понапорно за да пумпа крв – што, со текот на времето, може да ги оштети ѕидовите на крвните садови, што доведува до атеросклероза. Како што истакнува Септимус, хипертензијата може да предизвика компликации како срцев удар и мозочен удар, а притоа да ги повреди органите, вклучително и мозокот и бубрезите. Затоа е важно да го проверувате крвниот притисок барем еднаш годишно, и почесто ако сте изложени на поголем ризик врз основа на фактори како возраста, семејната историја и дебелината.
Според Американското здружение за срце, нормалниот крвен притисок е помал од 120/80 mmHg. Како точно постапува вашиот лекар ако вашиот лекар е висок, зависи од вашите индивидуални околности. Ако сте 35-годишник со благо зголемени бројки, вели Септимус, веројатно ќе ви биде наложено да направите промени во животниот стил. Но, ако имаш 60 години, а татко ти починал од срцев удар, многу е поголема веројатноста дека ќе започнеш со лекови. „Имаме десетици лекови за крвен притисок, од кои повеќето се многу евтини“, вели тој. „Можеме безбедно да ги користиме за да го намалиме ризикот од срцев удар и мозочен удар“.
Нивото на шеќер во крвта
Постојат неколку основни начини на кои лекарите можат да го измерат шеќерот во крвта, но повеќето се потпираат на тестот за хемоглобин A1C (HbA1C). „Тоа е малку груба алатка и не ја раскажува целата приказна, но обично е најдобриот број со кој може да се оди“, вели Септимус. Тестот прави пресек на нивото на шеќерот во крвта во последните два до три месеци и се користи за дијагностицирање на дијабетес тип 2 и преддијабетес. Ако вашето ниво на A1C е помеѓу 5,7% и 6,4%, ќе ги исполните критериумите за преддијабетес. Ако имате A1C од 6,5% или повеќе, ќе ви биде дијагностициран дијабетес тип 2, во кој случај вашиот лекар може да поттикне промени во животниот стил или да препише лекови како метформин.
Треба да го тестирате вашиот A1C на годишно ниво ако имате над 45 години или ако сте помлади, но имате прекумерна тежина или имате фактори на ризик како седентарен начин на живот или родител или брат или сестра со дијабетес. Луѓето со дијагностициран дијабетес, пак, обично се тестираат најмалку двапати годишно, во зависност од тоа каде се наоѓаат во режимот на лекување.
Вашата основна стапка на метаболизамот
Лесно е да се помеша базалната метаболичка стапка, или BMR, со другиот акроним од три букви што започнува со B: BMI. Но, двете мерки се значително различни. Вашиот BMR ја мери минималната количина на енергија што му е потребна на вашето тело за да функционира во мирување. „Тоа е горивото што го согорува вашето тело само за да останете жив секој ден“, вели д-р Фархан Малик, медицински директор во Atlanta Innovative Medicine. Познавањето на вашиот BMR, објаснува тој, ви овозможува да одредите дали јадете доволно за да ги поддржите основните потреби на вашето тело. На тој начин, можете да се осигурате дека промените во вашата исхрана и вежбање се безбедни и одржливи.
Многу онлајн калкулатори можат да го одредат вашиот BMR ако ги вклучите вашата возраст, висина, тежина и пол. На пример, 30-годишна жена која е висока 165 центиметри и тешка 59 килограми би имала BMR од околу 1.300 калории дневно. „Ако таа вежба неколку пати неделно, би требало да консумира повеќе од тоа за да избегне замор и одржување на мускулите“, вели Малик „Но, без да го знае нејзиниот BMR, таа не би ја имала таа референтна рамка за да постави соодветна цел на калории“. Овој увид, додава тој, ви помага да знаете што навистина бара вашето тело за да напредува секој ден.
Почнувајќи од средината на 30-тите: јачина на стисокот
Важно е силата на стисокот – или колкава моќ на раката и подлактицата имате. „Тоа е добар показател за идната функционалност што една личност ќе ја има додека старее“, вели Сетарех. Ако имате силни раце, ќе можете да отворате тегли, да замавнете со рекет со топчиња, да кревате тешки предмети и да се фатите кога ќе паднете. Истражувањата покажуваат дека слабата сила на стисокот, од друга страна, е поврзана со дијабетес, срцеви заболувања и когнитивно опаѓање, како и со поголем ризик од смртност и полош квалитет на живот.
Сетарех препорачува да побарате од вашиот лекар или физиотерапевт да ја мерите јачината на стосикот барем еднаш годишно од вашите доцните 30ти години. Обично, тестот вклучува стискање на динамометар, уред кој ја мери моќноста. Ако вашата сила на стисок не е доволна, вашиот лекар ќе предложи план за специјални вежби што можете да ги правите дома – како стискање тениско топче 10 минути два пати на ден – покрај тренингот со тегови и тренингот со отпор, вели Сетарех.
Ако имате над 60 години: вашето ниво на витамин Д
Како што стареете, способноста на вашето тело да ја претвори сончевата светлина во витамин Д се намалува – поради што д-р Меган Гарсија-Веб, интернист со седиште во Велсли Хилс, Масачусетс, ги проверува нивоата на витамин Д на пациентите еднаш годишно откако ќе наполнат 60 години. Таа го прави истото за возрасни кои имаат потемна кожа (меланинот може да ја попречи синтезата на витамин Д) или живеат во области каде што нема многу сончева светлина. Исто така, важно е редовно да се тестирате ако имате висока телесна тежина, „бидејќи витаминот Д е витамин растворлив во масти“, вели таа. „Тој може да остане заробен во масното ткиво“.
Зошто фокусот на витаминот Д? За почеток, тој игра суштинска улога во одржувањето на коските цврсти и помага во спречување на остеопороза, а може да го зајакне и имунолошкиот систем. Додека Гарсија-Веб обично третира благо до умерено ниски нивоа со додаток без рецепт, луѓето со особено ниски нивоа треба да примаат посилни дози.
Извор: Time
