Чад и Бангладеш беа најзагадените земји во светот во 2024 година, со просечни нивоа на смог повеќе од 15 пати повисоки од упатствата на Светската здравствена организација, според податоците собрани од швајцарската компанија за следење на квалитетот на воздухот IQAir.
Само Австралија, Нов Зеланд, Бахамите, Барбадос, Гренада, Естонија и Исланд ги исполнуваат стандардите за квалитет на воздухот, соопшти IQAir.
Големиот јаз во податоците, особено за Азија и Африка, ја заматува глобалната слика, а многу земји во развој се потпираат на сензори за квалитет на воздухот инсталирани на зградите на амбасадите и конзулатите на САД за да го следат нивото на смог.
Сепак, Стејт департментот неодамна ја заврши таа програма, повикувајќи се на заштеди во буџетот, а минатата недела беа отстранети податоци од 17-годишното следење од официјалната веб-страница на американската влада за следење на квалитетот на воздухот, airnov.gov, вклучително и читања собрани во Чад.
„Повеќето земји имаат малку други извори на податоци, но тоа значително ќе влијае на Африка, бидејќи тие честопати беа единствените извори на јавно достапни податоци за следење на квалитетот на воздухот во реално време“, рече Кристи Честер-Шредер, шеф на науката за квалитетот на воздухот на IKAir.
Нејасните податоци доведоа до тоа Чад да биде отстранет од списокот на IQAir за 2023 година, но земјата беше рангирана како најзагадена земја во 2022 година, погодена од сахарска прашина, како и неконтролирано согорување на посевите.
Просечната концентрација на мали, опасни честички во воздухот познати како ПМ2,5 достигна 91,8 микрограми на метар кубен минатата година во земјава, нешто повисока од 2022 година.
СЗО препорачува нивоа не повеќе од 5 mg, стандард што го исполниле само 17 отсто од градовите минатата година.
Индија, петта во рангирањето на смогот зад Чад, Бангладеш, Пакистан и Демократска Република Конго, забележа пад на просечната вредност на PM2,5 за седум отсто годишно на 50,6 mg.
Но, Индија е дом на 12 од 20-те најзагадени градови во светот, а Бирнихат во високо индустријализираниот североисток на земјата е на првото место со просечно ниво на PM2,5 од 128 mg.
Климатските промени играат сè поголема улога во зголемувањето на загадувањето, предупредува Честер-Шредер, при што повисоките температури предизвикуваат поинтензивни и подолготрајни шумски пожари кои зафатија делови од Југоисточна Азија и Јужна Америка.
Криста Хасенкопф, директорка на програмата за чист воздух на Институтот за енергетска политика на Универзитетот во Чикаго (EPIC), рече дека најмалку 34 земји ќе го изгубат пристапот до сигурни податоци за загадувањето по затворањето на американската програма.
Програмата на Стејт департментот доведе до подобрување на квалитетот на воздухот во градовите каде што се инсталирани монитори, продолжувајќи го очекуваниот животен век, па дури и намалувајќи ја платата за опасност за американските дипломати, што значи дека се исплати сам за себе, рече Хасенкопф.
„Тоа претставува голем удар за напорите за квалитетот на воздухот ширум светот“, додаде таа.
