Шумските пожари во Украина, предизвикани од руската инвазија, само во последните 12 месеци, придонесоа за зголемување на емисиите од 31 отсто. Сега, вкупниот број е ист како и годишните емисии на Австрија, Унгарија, Чешка и на Словачка заедно.
Оваа уникатна методологија од Иницијативата за сметководство на стакленички гасови на војната е одобрена од украинската влада. Нејзината цел е да ја посочи Русија како одговорна за овие емисии и штетите поврзани со климата.
Според податоците собрани од Европскиот информативен систем за шумски пожари, Украина беше зафатена од шумски пожари во 2024 година, кои главно беа предизвикани од војната. Изгорената површина во последните 12 месеци беше повеќе од двојно од годишниот просек од претходните две години, зголемувајќи се на 92.100 хектари.
Емисиите од сите пожари, вклучително и во шумите, се зголемија повеќе од двојно на 25,8 милиони тони еквиваленти на CO2, што е зголемување за 118% во споредба со годишниот просек за време на војната во претходните години. Повеќето од овие пожари се случија на или во близина на првите линии на војната или во пограничните области.
„Точките за палење за време на војната се, на пример, гранатирање на двете страни (експлозии), пукање со муниција, уривање на беспилотни летала, експлозии на мини, војници што прават камперски огнови“, објаснува за Euronews Green главниот автор на извештајот Ленард де Клерк и додава: „Поради тековните напади, пожарникарите не можат да стигнат до областа, така што пожарот станува многу поголем и поинтензивен и престанува само штом ќе изгорат сите дрва.
Она што беше различно за минатата година, вели Де Клерк, е тоа што времето беше невообичаено суво на првите борбени линии во источна Украина. Во комбинација со неколку топлотни бранови, ова резултираше со многу висок индекс на пожари.
„Веројатноста за вакво време стана многу поголема поради климатските промени. Така, гледате дека климатските промени создаваат услови за шумски пожари, војната ги предизвикува, предизвикува емисии на јаглерод, што предизвикува повеќе климатски промени. Ова е маѓепсан круг на уништување“, додава тој.
Неконтролираните пожари, поттикнати од временските услови поврзани со климатските промени, доведоа до огромен скок на емисиите на јаглерод, како и уништување на вегетацијата. Најновата анализа вели дека минатата година се издвојува како „загрижувачки пример“ за тоа како климатските промени и вооружените конфликти меѓусебно се зајакнуваат, поттикнувајќи циклус на уништување од глобалното затоплување.
Како што продолжија борбите, емисиите од воената активност продолжија со постојан раст во последните 12 месеци, надминувајќи ја другата голема категорија на климатски трошоци: реконструкција на оштетените згради и инфраструктура. Војувањето сега стана најголемиот извор на емисии по три години. Фосилните горива кои ги согоруваат тенковите и борбените авиони, главните потрошувачи на дизел и керозин, го сочинуваат најголемиот дел од овие емисии со 74 милиони тони еквиваленти на CO2.
Иако употребата на беспилотни летала стана позначајна во последните 12 месеци, ова не ја замени употребата на артилериски гранати со интензивна употреба на јаглерод. Засилените напади врз енергетската инфраструктура предизвикаа пораст од 16 отсто во оваа категорија на емисии. Особено погодена беше нафтената инфраструктура, предизвикувајќи зголемување на емисиите на 2,1 милиони тони еквиваленти на CO2 во последните 12 месеци, во споредба со 1,1 милиони тони еквиваленти на CO2 во претходните 24 месеци. Непроменети останаа емисиите поврзани со бегалците.
Наодите на студијата за последните 12 месеци во моментов се прелиминарни, а некои податоци допрва треба да бидат објавени. Украина бара отштета за емисиите на јаглерод од војната. Оние кои го поддржуваат истражувањето велат дека Русија треба да биде одговорна за емисиите од војната во Украина и за штетите поврзани со климата.
„Сеопфатната вооружена агресија против Украина влегува во четврта година. Анализата објавена денеска покажува дека еколошката штета не познава граници, а војната ја влошува климатската криза со која се соочува целиот свет денес“, вели министерката за заштита на животната средина и природни ресурси на Украина, Свитлана Гринчук и додава: „Овој извештај е важен документ за да се бара одговорност од Русија за штетата што ја нанесува на сите нас“.
Со мировните преговори во воздух, Де Клерк додава дека не треба да се заборават климатските трошоци од војната.
„Прерано е да се каже како мировните разговори ќе влијаат на нашата работа, но ние веруваме дека Русија на Украина треба да и компензира за направената штета како што одлучи Генералното собрание на ОН на 14 ноември 2022 година“, рече тој.
Со воведување на „социјален трошок за јаглерод“ од 185 долари (178 евра) по тон еквивалент на CO2, утврдено е дека одговорноста на Русија, по три години војна, е на над 42 милијарди долари (40,3 милијарди евра).
