Роберт Опенхајмер – научникот што ја започна атомската ера

За време на Втората светска војна, Опенхајмер беше поставен за директор на лабораторијата во Лос Аламос во рамките на тајниот проект Менхетн, чија цел беше развојот на првата атомска бомба.

Џулиус Роберт Опенхајмер е роден на 22 април 1904 година во Њујорк, во еврејско имигрантско семејство. Неговиот татко, Џулиус Селигман Опенхајмер, бил успешен увозник на текстил, додека мајка му, Ела Фридман, била уметница.

Уште од најмала возраст, Опенхајмер покажувал исклучителен интелектуален талент. По дипломирањето во „Ethical Culture Society School“, се запишал на Харвард, каде што дипломирал хемија во 1925 година. Иако дипломирал хемија, неговата страст за физиката го насочила кон натамошни студии во Европа. Докторирал физика во 1927 година на Универзитетот во Гетинген, под менторство на Макс Борн.

По враќањето во САД, Опенхајмер ја започнал својата академска кариера на Универзитетот во Калифорнија, Беркли и на Калифорнискиот технолошки институт. Неговиот научен труд опфаќал области како квантна механика и нуклеарна физика. Со Макс Борн ја развил Борн-Опенхајмеровата апроксимација, клучна за разбирање на молекуларните бранови функции.

Исто така, дал значаен придонес во теоријата за космички зраци, неутронски ѕвезди и црни дупки.

За време на Втората светска војна, Опенхајмер бил назначен за директор на лабораторијата во Лос Аламос, како дел од проектот Менхетн — тајна мисија на САД за создавање на првата атомска бомба. Неговото лидерство и научна експертиза биле клучни за успехот на проектот.

Првото успешно тестирање на атомска бомба, познато како Тринити тест, се случило на 16 јули 1945 година во Ново Мексико. Тогаш Опенхајмер го цитирал индискиот хиндуистички текст:
„Сега станав Смрт, уништувачот на светови.

По завршувањето на војната, Опенхајмер станал директор на Институтот за напредни студии во Принстон и претседател на Генералниот советодавен одбор на Американската комисија за атомска енергија. Се залагал за меѓународна контрола на нуклеарната енергија за да се спречи трката за вооружување со Советскиот Сојуз.

Сепак, неговото противење на развојот на хидрогенската бомба, заедно со неговите поранешни врски со членови на Комунистичката партија, довеле до сомнежи за неговата лојалност. Во 1954 година, за време на сослушување, му била одземена безбедносната дозвола, што го означило крајот на неговото директно учество во владини проекти.

И покрај професионалните тешкотии, Опенхајмер продолжил да предава, пишува и придонесува во науката. Во 1963 година, му била доделена наградата Енрико Ферми, како симбол на политичка рехабилитација.

Починал на 18 февруари 1967 година во Принстон.

е-Трн да боцка во твојот инбокс

Последни колумни