Пожарите во природа што беснеат низ Европската унија изгореа повеќе од 1 милион хектари годинава, што го прави 2025-та најлошата година досега, цел еден месец пред да заврши сезоната на пожарите.
Смртоносни огнови што го празнеа селата и ги принудуваа земјоделците да станат пожарникари опфатија четири пати повеќе земја оваа година во споредба со просекот за истиот период во изминатите две децении, според официјални податоци кои беа ажурирани во петок и можат дополнително да се ревидираат.
Пожарите уништија домови, го изгоратаа шумскиот фонд и задушија градови далеку од самите пожари. Податоците од Европскиот систем за информации за шумски пожари (Effis), кој ги следи податоците од 2003 година, покажуваат дека досега се изгорени 1.015.024 хектари – со што е надминат претходниот рекорд од 988.544 хектари поставен во 2017 година, а се уште следат недели на опасни временски услови за пожари.
Разорните пожари испуштија 37 милиони тони јаглерод диоксид – приближно колку годишните емисии на CO2 на Португалија или Шведска, кои имаат по 10 милиони жители. Пожарите исто така го соборија рекордот за девет други загадувачи на воздухот за овој период од годината, вклучувајќи ги и ситните честички PM2.5, кои експертите велат дека прават дивите пожари многу поопасни отколку што претходно се мислеше.
Кристина Сантин Нуно, научник за пожари при Шпанскиот национален истражувачки совет, рече дека „совршените услови“ за големи и опасни пожари се сè почести поради климатските промени и начинот на кој луѓето го користат земјиштето. „Тажно и страшно е – мојот роден крај во моментов гори – но не е изненадувачки,“ изјави таа.
Пожари го погодија јужна Европа овој месец додека бран на топлина, долготраен и засилен од загадувањето од фосилни горива, донесе температури над 40°C низ голем дел од Медитеранот и Балканот. Долготрајните топлотни бранови ги исушија растенијата, кои во земји како Шпанија и Португалија брзо се развија по влажната пролет, овозможувајќи пожарите да горат пожестоко и да се шират пообемно.
„Концентрацијата на топлотни бранови ја зголеми потребата на атмосферата за влага и го исуши тревното и друго гориво,“ рече Виктор Реско де Диос, шумарски инженер на Универзитетот во Леида. „Ова беше придружено со многу нестабилни атмосферски услови што доведоа до појава на огнени бури.“
Пожарите се познати дека однеле повеќе од десетина животи, но научниците велат дека вистинскиот број на жртви веројатно е многу поголем. Дебели облаци чад го загадуваат воздухот со штетни гасови и токсични честички доволно мали за да продрат во крвотокот. Студија објавена во „Лансет“ во декември го поврза чадот од пожари со 111.000 смртни случаи годишно во Европа, вклучувајќи ја и Русија, во периодот од 2000 до 2019 година.
Во вторникот, службата за следење на атмосферата Коперник на ЕУ утврди дека „беспрецедентната“ пожарна активност годинава ги зголемила емисиите од диви пожари во Шпанија до највисокото годишно ниво во 23 години од почетокот на следењето. Димот од пожарите на Иберискиот Полуостров бил дополнително влошен со чад што пристигнал преку Атлантикот од Канада, која исто така имаше големи пожари во последните недели.
Емисиите од диви пожари во Шпанија и Португалија во август биле „исклучителни,“ рече Марк Парингтон, научник од Коперник. „Големите количини чад – особено PM2.5 – што се ослободуваат во атмосферата резултираа со сериозно нарушен квалитет на воздухот локално и во поширокиот регион на Иберискиот полуостров и делови од Франција.“
Effis соопшти во вторникот дека условите за пожар ќе се смируваат во голем дел од јужна Европа оваа недела, но додаде дека се очекуваат „многу високи до екстремни“ аномалии во северозападна Европа.
Сантин Нуно рече дека „катастрофалната“ сезона на пожари не е веројатна секоја година, но дека секоја година веројатноста за рушење рекорди се зголемува.
„Многу е веројатно дека рекордот од 2025 ќе биде надминат повторно во наредните неколку години,“ додаде таа. „Ова е нова реалност. Што побрзо тоа го сфатиме и преземеме мерки за поголема отпорност на вакви пожари, толку подобро.“
