Сирискиот привремен претседател вчера потпиша привремен устав со кој земјата се остава под власт на неговата група, а истовремено вети дека ќе ги заштити правата на сите Сиријци во текот на преодната фаза, во следните пет години.
Привремените владетели на нацијата дојдоа на власт кога поранешната исламистичка бунтовничка група Хајат Тахрир ал-Шам или ХТС, го собори долгогодишниот претседател Башар ал Асад во молскавична офанзива минатиот декември. Оттогаш, тие се борат да наметнат авторитет во поголемиот дел од Сирија, која останува територијално поделена и распарчена од насилство.
Во меѓувреме, привремен претседател на земјата стана поранешниот лидер на ХТС, Ахмад ал Шараа. Неговото именување беше објавено по состанокот на вооружените групи кои се приклучија кон соборувањето на Ал Асад, кои исто така се согласија да го укинат и заменат стариот устав на земјата.
Додека многу Сиријци се среќни што гледаат крај на 50-годишната династичка диктатура на семејството Ал Асад, верските и етничките малцинства во земјата досега беа скептични кон новите лидери и не сакаат да им дозволат да преземат целосна контрола врз националната влада.
Абдулхамид Ал-Авак, експерт за уставно право и еден од седумте членови на комитетот Ал Шара, задолжен да го подготви привремениот устав, рече дека документот има некои одредби од претходниот устав, вклучително и одредбата дека шефот на државата треба да биде муслиман и приматот на исламскиот закон.
Но, Ал-Авак, исто така, рече дека привремениот устав вклучува одредби кои ја потврдуваат слободата на изразување и медиумите, и ќе „балансира помеѓу социјалната сигурност и слободата“ додека ќе воспостави „апсолутна и ригидна поделба“ меѓу законодавната, извршната и судската власт.
Според текстот на привремениот устав, предвидено е да се формира Народен комитет кој ќе служи како привремен парламент до усвојување на постојан устав и одржување на избори. Две третини од членовите ќе бидат назначени од комисија избрана од привремениот претседател, а една третина од самиот Ал Шара.
Во документот, објавен вчера вечер, се вели дека сириската држава е „посветена на борбата против сите форми на насилен екстремизам, истовремено почитувајќи ги правата и слободите“ и дека „граѓаните се еднакви пред законот во правата и должностите, без дискриминација врз основа на раса, религија, пол или лоза“.
Посочено е и дека армијата е „професионална национална институција“, дека оружјето надвор од нејзина контрола е забрането и дека „глорифицирањето на поранешниот режим на Ал Асад“ сега е кривично дело. Исто така, ќе биде формиран нов комитет за изготвување постојан устав, но останува нејасно дали тој ќе ги вклучува политичките, религиозните и етничките групи во Сирија.
Уште еден позитивен знак е дека ал-Шараа постигна историски договор со властите поддржани од САД и предводени од Курдите во североисточна Сирија, воспоставувајќи прекин на огнот и спојувајќи ги бунтовничките вооружени сили во безбедносните служби на централната влада. Договорот беше потпишан откако владините сили и сојузничките групи го задушија бунтот започнат минатата недела од вооружени лица лојални на Ал Асад.
Клучна цел на привремениот устав е да обезбеди временска рамка за политичката транзиција на земјата во трајно уредување. Ал Шараа во декември рече дека може да бидат потребни до три години за да се преработи уставот на Сирија и до пет години да се организираат и одржат целосни избори.
Инаку, САД и Европа се двоумат дали да ги укинат острите санкции наметнати на Сирија за време на владеењето на Ал Асад додека не се убедат дека новите лидери ќе создадат инклузивен политички систем и ќе ги заштитат малцинствата. Ал Шараа и регионалните влади ги повикаа да размислат, со оглед на ризикот од понатамошна нестабилност во време на длабоки економски судири.
