Преговорите меѓу Русија и Украина, кои се закажани за 15 мај во Истанбул, се соочуваат со сериозни предизвици, а изгледа дека се осудени на пропаст, бидејќи ставовите на двете страни остануваат длабоко несоодветни. Најновите преговорнички напори вклучуваат ултиматуми, закани и военички изјави, додека страните продолжуваат да ги повторуваат веќе одбиените предлози.
Неизвесно е и дали состанокот воопшто ќе се одржи. Украинскиот претседател Володимир Зеленски јасно изјави дека ќе се сретне само со рускиот лидер Владимир Путин, додека од Москва досега не имало официјални потврди за негово присуство. Дополнително, украинскиот закон забранува преговори со Путин лично, а Русија не ја признава легитимноста на Зеленски, бидејќи смета дека неговиот мандат истекол.
Зголемената дипломатска активност започна на 8 мај, кога поранешниот американски претседател Доналд Трамп закани со воведување нови санкции, ако не дојде до безусловно и идеално 30-дневно прекинување на огнот. Само два дена подоцна, лидерите на Германија, Полска, Франција и Велика Британија ја посетија Киев, каде што им го пренесоа ултиматумот на Русија да прифати мир или да се соочи со нови санкции и дополнителна воена помош за Украина.
Путин одговара со контрапонуда
Набргу, Владимир Путин понуди нова контрапонуда: Русија е подготвена за преговори без никакви предуслови, додека продолжувањето на конфликтот, според неговите зборови, би било оправдано сè додека Украина не се согласи на компромис. Тој јасно нагласи дека Русија нема да прифати прекин на огнот за време на преговорите. „Во моментов е во тек војна, а ние предлагаме да ги продолжиме преговорите кои не ги прекинавме ние. Што е тука лошо?“, изјави Путин.
Американскиот лидер Доналд Трамп ја пофали оваа понуда и повика Киев веднаш да ја прифати, додека украинскиот претседател Зеленски покажа подготвеност да се вклучи во разговорите. Трамп, кој моментално се наоѓа во Заливскиот регион, изрази желба да присуствува на состанокот во Истанбул, што дополнително го подгреа интересот на меѓународната заедница.
Спорови околу територијата и условите за преговори
Иако преговорите веќе започнаа, клучните несогласувања остануваат околу територијалните прашања. Украина не прифаќа да признае било кој дел од територијата како руски, додека Русија веќе ги вклучила Донецката, Луганската, Херсонската и Запорошката области во својот Устав, што дополнително го отежнува можноста за постигнување договор.
Европски притисоци и нова рунда санкции
Меѓувреме, европските земји се подготвуваат за нови санкции против Русија. Министрите за надворешни работи на Европската унија, за време на минатогодишниот состанок во Лавов, истакнаа дека постои можност рускиот лидер да биде суден за агресија пред специјален трибунал. Велика Британија веќе најави дополнителни санкции, а Франција и Германија планираат да ги засилат мерките ако не се постигне напредок во преговорите.
Францускиот претседател Емануел Макрон истакна дека „прекин на огнот не може да биде предуслов за преговори“, додека британскиот премиер Кир Стармер го повика Путин да покаже сериозност во врска со мирот.
Без разлика на почетните знаци на оптимизам, јасно е дека претстојните преговори во Истанбул ќе бидат исклучително предизвикувачки. Суштинските несогласувања помеѓу Русија и Украина, заедно со продолжувањето на воената помош за Украина и меѓународниот притисок врз Русија, оставаат мал простор за постигнување трајно мирно решение. Во меѓувреме, ЕУ и САД продолжуваат со подготовките за нови санкции, додека Унгарија, како клучен играч во Европската унија, заканува дека ќе стави вето на продолжување на економските санкции.
Преговорите во Истанбул веројатно ќе бидат последната шанса за избегнување на ескалација на конфликтот, но моменталниот развој на настаните покажува дека реалните шанси за постигнување договор се минимални.
