Пред 50 години беше произведена последната „Ајкула“. А кога Ситроен DS во 1955 година за првпат се појави на француските улици, светот на автомобилите се промени.
„Влеговме на булеварот Шанзелизе и автомобилите почнаа да се запираат покрај нас. На сите можевме од усните да прочитаме како повторуваат: DS!“, изјави конструкторот Пол Маже за медиумите, откако за првпат се појави во јавноста со „Ајкулата“.
На француски, „Ајкула“ беше „божица“ – бидејќи зборот déesse (божица) и ознаката на моделот DS се изговараат исто. Настанот за кој зборува Маже беше првата јавна демонстрација на најславниот модел на Ситроен, на отворањето на Саемот за автомобили во Париз, пренесува Дојче Веле.
Беше тоа 8 октомври 1955 – посетителите и новинарите како да не беа заинтересирани за ниту еден друг нов модел на саемот. Веќе вечерта, Ситроен доби 12.000 нарачки за DS19, а до крајот на саемот тој број достигна 80.000!
Конкуренцијата не беше лоша, но…
Иако имаше иновации и интересни модели таа година, DS доминираше. Пежо ја претстави 403 – еден од најуспешните модели, Симка се обиде со „Ведета“ да понуди луксуз со американски дизајн, BMW со моделот 501 ги таргетираше побогатите клиенти со елегантен „барокен ангел“ изглед.
Не треба да се заборави ниту Гејлорд гладијатор – американска лимузина склопувана во Германија, со амбиција да биде брза како Ферари, луксузна како Ролс-Ројс, и ексцентрична по дизајн.
Ништо од тоа не беше доволно. „Ајкулата“ ги засени сите – со дизајн и технички решенија далеку пред времето.
Пол Маже (технички самоук!) беше измислувач на хидропнеуматското потпирање кое целосно го промени поимот за удобност. Системот самостојно го регулираше нивото на автомобилот – без разлика на товарот – и можеше да се спушти за подобра аеродинамика при поголеми брзини.
Тим од соништата: Бертон – Лефевр – Маже
Полуавтоматски менувач, серво-волан, каросерија со панели кои лесно се вадат, гумено копче наместо кочница – се само дел од иновациите. Но сите очи беа вперени во каросеријата, создадена од Фламинио Бертон: без класична маска, со аеродинамична линија, скриени задни тркала, трепкачи вградени во линијата на покривот. Еден од најиновативните елементи беше и воланот со една паока – дизајниран да се скрши при судар и да го заштити возачот.
Маже беше заслужен за потпирањето, но остатокот од техничките решенија ги направи Андре Лефевр – важен за многу други клучни модели на Ситроен.
DS можеше да се вози и со три тркала
Можеше да се движи дури и со две дупнати гуми – како што покажа атентатот на Шарл де Гол на 15 октомври 1961: противниците на неговата политика кон Алжир пукаа во неговиот DS и пробушија две гуми. Возачот даде гас – и побегна.
„Ајкулата“ стана симбол на напредокот и францускиот стил. Ја возеа сите – од индустриски босови до ексцентрични уметници, семејства на излети, рели возачи до победнички подиуми, па дури и мртвите – на последното патување.
Францускиот филозоф Ролан Барт во 1957 ја опиша DS како „хуманизирана уметност“ и „модерен еквивалент на големите готски катедрали“ – магичен објект што народот го присвои.
Со текот на времето моделот доби мали освежувања – како фарови што се вртат со воланот при свиок – и се произведуваше цели 20 години. На 24 април 1975 година – точно пред 50 години – последната DS излезе од фабриката. Модел број 1.330.755.
За многумина – најдобриот автомобил на сите времиња.
Иако не директен наследник, моделот CX од Жан Жиреа беше пофален и омилен. Победи како „Автомобил на годината“ 1975 и се произведуваше до 1991 со разни верзии.
„Ајкулата“ и денес ретко може да се види на улица, како резултат на работа на реставратори, механичари и посветени сопственици. Се проценува дека во Германија има меѓу 1.000 и 2.000 примероци во возна состојба.
И уште неколку стотици што чекаат повторно да оживеат. Но тоа веќе не е важно: DS одамна е – бесмртен.
