Кога растев, часови поминував играјќи компјутерски игри. Иако би можел цела вечер да зборувам за моите пет омилени игри (е-поштата ми е отворена…), една од моите апсолутни фаворити беше серијалот Fallout. На почетокот на секоја Fallout игра, требаше да го креирате вашиот лик со помош на системот S.P.E.C.I.A.L. – седум основни особини кои го дефинираат ликот. Интелигенцијата ги одредуваше вештините, перцепцијата ги отвораше можностите во дијалозите, а агилноста влијаеше на тоа колку мутанти можете да победите. Сето тоа имаше смисла. Но, на крајот, постоеше и една чудна категорија – среќа. Колку среќа има вашиот лик? Колкава е веројатноста да најдете редок плен или да отклучите заклучена врата?
Тогаш мислев дека среќата е безвреден атрибут. Верував дека среќата е нешто со што или сте родени или не сте – нешто што не може да се развие. Среќата, мислев, не зависи од мене, туку од светот околу мене. Ако сте духовни, можеби ќе ја поврзете со карма или судбина. Ако сте повеќе епикурејци, тогаш среќата е случаен резултат од бескрајниот синџир на настани во универзумот. Во секој случај, не можете да ја контролирате.
Се испоставува дека не сум ја прочитал книгата на неврологот д-р Џејмс Х. Остин: Chance, Chase, and Creativity: The Lucky Art of Novelty. Да ја имав прочитано, ќе разбрав дека постојат различни видови среќа.
Четири вида среќа
Во својата книга, Остин истражува кои психолошки и надворешни фактори влијаат врз она што го нарекуваме „среќа“. Неговата интерпретација е многу поразлична од моето детско поимање. Според него, среќата не е само мистериозна случајност – голем дел од среќата може да се поттикне, ако сме отворени кон нови искуства и активно учествуваме во светот околу нас. Да, постои случајност, но вие можете да бидете подготвени да ја препознаете и искористите.
Остин ги дели среќните моменти на четири различни вида:
1. Слепа среќа
Ова е она што обично го нарекуваме „чиста случајност“ – судбина, Божја волја или непредвидлива ентропија. Во секојдневието, тоа може да биде ситуација кога покрај вашата канцеларија поминува голем камион и ја крши водоводната цевка. Не можете ништо да направите. Нема вода, нема кафе. Лоша среќа.
2. Среќа од движење
Оваа среќа доаѓа кога активно барате можности. Привлекувате среќа со вашата енергија и дејствување. Можеби сте „имале среќа“ што сте го запознале г. В. Рич, кој ви понудил нова работа, но вие одлучивте да се запишете на курсот на кој сте се запознале.
3. Среќа од свесност
Оваа среќа доаѓа кога внимателно следите што се случува и умеете да препознаете можност. На пример, вашиот шеф купува скапа претплата за вештачка интелигенција за целата фирма. Тоа е среќа. Но, среќа од свесност е ако сфатите како да ја искористите таа алатка – за поефикасни табели, подобри е-пораки или попрецизни анализи на податоци.
4. Среќа од уникатност
Оваа среќа доаѓа од вашата уникатна животна приказна, искуства или вештини. На пример, сте пораснале во Полска и се преселиле во САД. Еден ден, влегува потенцијален клиент и веднаш го препознавате акцентот. Започнувате разговор, разменувате приказни. Испаѓа дека вашиот братучед го познава нејзиниот брат. Таа потпишува договор со вашата фирма. Вашата уникатна позадина ја претвори ситуацијата во среќна можност.
Како да научите да бидете „посреќни“?
Остин всушност ја преобликува нашата перцепција. Среќата од движење е проактивност, а среќата од свесност е вештина на препознавање можности. Но од тоа можеме да извлечеме и пошироки поуки. Еве три важни:
Научете да гледате
Главната идеја е дека можеме да станеме повешти во „среќата“. Треба да научиме да ги препознаваме моментите кога нешто е среќа – па дури и кога изгледа незабележливо. Едно истражување од Универзитетот во Кадиз (2010) откри дека постојат четири клучни фактори, поделени во два пара:
- Социјален капитал: контакти со други претприемачи и поддршка на нивни проекти.
- Интелектуален капитал: верба дека имате знаење и вештини, и универзитетско образование.
Со други зборови: работете со луѓе, верувајте во себе и учете.
Донесете се целосно себе си
Голем дел од среќата зависи како се поставувате во светот. Бидете отворени – но и свесни дека вие имате можности кои другите ги немаат (и обратно). Прашајте се: во што сум добар/добра? Многу луѓе никогаш не застануваат да размислат за ова. Сер Кен Робинсон, авторот на Finding Your Element, учи токму за тоа – да го најдете својот талент.
Среќата ги следи проактивните
Животот понекогаш е неправеден, а слепата среќа може да донесе и несреќа. Но ако Остин е во право, слепата среќа претставува само 25% од сите можности. Остатокот се гради. Замислете го вашиот професионален живот како казино – а вашето време како жетони.
Уложете ден во нов курс, поминете вечер на некое дружење, направете дополнителен телефонски повик. Не сите обиди ќе успеат, но некои ќе. Можеби шансите се мали, добивките мали, но морате да играте за да победите.
Пробајте повеќе нешта.
Ако сакате среќа – почнете да се движите кон неа.
