На вториот по ред регионален литературен избор „Штефица Цвек“, жирито направи конечна листа од првичните 131 наслов. Листата брои седум наслови, меѓу кои два наслова се од автори од Македонија – Ана Аврамовска со нејзиниот роман „Водни тела“ и Стефан Алијевиќ со збирката раскази „Ноќен автобус“ во издание на Или-Или.
Покрај овие дела на листата се наоѓаат и Дуња Матиќ со романот „Мировање“, Маја Солар со збирката поезија „А хтела сам“, Оља Савичевиќ Иванчевиќ со романот „Лето со Марија“, Селма Асотиќ со поезијата „Кажи оган“ и Желимир Периш со расказите „Грација на чемпресот“.
Жирито ги оцени овие книги како најзаслужни да го носат името на познатата хероина од романот на Дубравка Угрешиќ „Štefica Cvek u ralje života“ – ова се литературни текстови кои на вистински бунтовнички начин обработуваат феминистички и квир теми.
Фондот за стипендии на наградата „Штефица Цвек“ го создаде и регионалната книжевна, културна, феминистичка и активистичка заедница преку групно финансирање, кампања која траеше 46 дена и собра вкупно 2.160 евра.
Во продолжение се кратките објаснувања на жирото од изборот направен во вториот круг. Жирито го сочинуваат Грација Атанасовска, Ивана Дражиќ и Маја Абаџија.
Ана Аврамовска, Водни тела (Паблишер, 2022)
Ана Аврамовска е млада писателка чиј прв роман успешно ја обработува темата на актуелната (локална) еколошка катастрофа, тематизирајќи ги проблемите со загадениот воздух и губењето на значајните природни предели во нејзиното родно Куманово. Преку своите протагонисти ја нагласува важноста на пријателството и меѓусебната грижа, кои неминовно ја надминуваат средината во која живеат. Оваа екокритична перспектива, со примеси на магичен реализам, е редок пример во современата регионална литература и е вистинско освежување за македонската – и поширока – екс-југословенска и балканска книжевна сцена.
Дуња Матиќ, Мировање (В.Б.З., 2022)
Токму кога помисливме дека нема повеќе изненадувања во поплавата на автофикција што ги преплавува книжевните простори во регионот, наидовме на книгата Мировање Дуња Матиќ: автентично раскажана приказна за растењето, созревањето и преживувањето на главниот лик за кого работата е сè што прави, а сè уште не може да живее од тоа. Милениумското женско искуство овде е претставено непретенциозно, во серија епизодни карикатури кои ги опишуваат семејните, љубовните и пријателските односи, но и болеста, класните превирања, културните политики, идеолошкото и политичкото наследство, сето тоа со јасна критичка пристрасност, но и со несомнено вештина за раскажување приказни.
Маја Солар, И јас сакав (Енклава, 2022 година)
Поетско-прозен експеримент, песна, поема во проза, роман во стих – како и да ја наречете книгата И јас сакав на Маје Солар, за неа треба што повеќе да се зборува и пишува бидејќи е исклучително храбар и вешт писател! Во стихови и проза, дневници на соларниот јазик е мешавина од поезија и политичка проза, со примеси на несоница, љубов, вознемиреност, секс, социјална нееднаквост и материјална несигурност.
Оља Савичевиќ Иванчевиќ, Лето со Марија (Фрактура, 2022)
Летото со Марија е феминистички роман во целосна смисла на зборот, а многу читатели веројатно воопшто не се изненадени од фактот што годинава се најде во изборот на Штефица. Сржта на романот е односот меѓу мајките и ќерките, така што фокусот е ставен на женските приказни и судбини, на генеалогијата и историјата на жените, која често е избришана и неважна во споредба со „големата“ и „важната“ машка историја. Поради исклучително важните теми кои беа третирани со многу нежност, хумор и емпатија, без изненадување, овој роман беше вклучен во овогодинешниот избор.
Селма Асотиќ, Кажи оган (Buybook, 2022)
За членовите на двете годинешни жири комисии, Say Fire беше вистински книжевен настан, поезија која апсолутно се истакнува во овогодинешната продукција со својот квалитет: феминистичка поетска збирка, со нагласена лезбејска перспектива, која се занимава со генерациската траума од војната, која во јадрото на Селма е антивоена и антинационалистичка. Никогаш не паѓајќи во замката на вообичаеното, Асотиќ пишува стихови кои се силни, интимни и колективни, остри и ангажирани онаму каде што треба (и мора!) да бидат. Накратко, Кажи му на огнот да изгори!
Стефан Алијевиќ, Ноќен автобус (Или-Или, 2022)
Ноќниот автобус е одлична дебитантска збирка раскази која комбинира автофикциона и фиктивна наратив. Со јасен и едноставен јазик, Алијевиќ успешно обединува различни теми, почнувајќи од сеќавањата од детството, односот на квир момчето со неговите баби, до општествените очекувања за наметнати родови улоги. Како што напредува збирката, се чини дека добива поголем импулс и продолжува со потресни приказни за насилството и предизвиците со кои се соочуваат ЛГБТИ луѓето, како и другите малцински групи во конзервативните и малограѓанските средини.
Желимир Периш, Грација од чемпрес (ОкеанМоре, 2022)
Грација од чемпрес од Желимир Периш е збирка приказни, но какви приказни! Во оваа книга ќе најдете бајки напишани на модерн јазик, дистопија со силно сатирично јадро, неизвесна феминистичка утопија… Духовитиот жанровски хибрид секогаш во центарот на приказните има бунтовнички хероини кои, дури и кога страдаат од машка глупост/инает, оставаат зад себе неизгаслива искра на идеи за подобар свет. Периш успева да пишува отворено ангажиран, но без дидактицизам; ако на овој впечаток му додадеме очигледна наклонетост кон неочекувани решенија и игрива иронија, сосема е јасно зошто ова е уште една книга со која Штефица би се гордеела.
Регионалната иницијатива „Бунтовни читателки“ годинава по втор пат го организира книжевниот избор „Штефица Цвек“, за книги кои обработуваат феминистички и квир тематики, објавени во периодот помеѓу 1 јануари 2022 и 31 декември 2022 година, на БХСЦ и на македонски јазик. Колективот кој го организира овој книжевен избор вклучува претставници/чки од: „Pobunjene čitateljke“ (Србија), „Kulturtreger“ (Хрватска), „Коалиција Маргини“ (Северна Македонија), „Ženska čitaonica“ при ПЕН Центарот (во Босна и Херцеговина) и повеќе независно вклучени членки кои се книжевни критичар(ки) и културни работнички/ци.
Изборот има „бунтовен“ карактер и цели кон промоција и афирмација на жени и квир лица, генерално помалку видливи, препознаени и наградувани во споредба со цис-мажите, кои, пак, исто така, не се исклучени од овој избор и може еднакво да бидат вброени со нивните книжевни дела со кои застапуваат прогресивни вредности.
Изборот е именуван по ликот од романот „Штефица Цвек во челустите на животот“ на Дубравка Угрешиќ, не само затоа што Угрешиќ беше првата жена добитничка на НИН-овата награда, туку и затоа што станува збор за класика на југословенската книжевност и неизоставен дел од регионалната феминистичка лектира. Штефица Цвек одлично анализира како (поп)културата и книжевноста со стереотипно видување на женските ликови влијаат на обликувањето на реалните животи на жените. Така, и денес на жените неретко им се наметнува изборот да работат во доменот на т.н. тривијална книжевност или да се занимаваат со другите жанрови, но без нивниот труд да биде (доволно) вреднуван од страна на книжевниот мејнстрим.
