Раното детско образование и грижа се клучни за успехот во училиштето, кариерата и животот, па затоа Европската Унија нагласува дека секое дете има право на достапно, квалитетно образование и грижа од најмала возраст, без оглед на потеклото на семејството.
Сепак, во многу земји, трошоците за детска грижа претставуваат сериозен товар за семејствата. Некои држави нудат обемна поддршка, додека во други, родителите трошат значаен дел од својот приход.
Колку чини?
Податоците на ОЕЦД опфаќаат центри за грижа за деца надвор од домот—па, јасли, градинки, дневни центри и организации кои функционираат во периоди и целодневно.
Според податоците за 2023 година, бруто трошоци за двајца деца во ЕУ се движат од €552 годишно во Германија до €39 229 во Холандија. Вклучувајќи ги ЕФТА и Обединетото Кралство, Швајцарија е на врвот со €64 211.
Други високи трошоци се регистрирани во: Луксембург (€30 254), Обединето Кралство (€27 071 / £23 546) и Ирска (€20 533).
На пониските страни се: Германија (€552), Бугарија (€884), Унгарија (€1 007), Австрија (€1 638), Чешка (€1 843), Хрватска (€1 911), Литванија (€1 935) и Романија (€1 945).
Меѓу најголемите европски економии, Обединетото Кралство има највисоки трошоци, додека Германија е најевтина. Во Италија тие изнесуваат околу €10 032, во Франција средно – €7 717, а во Шпанија – €2 452. Во Северните земји, Исланд има трошоци од €5 014.
Поддршката зависи од приходот и бројот на заработувачи во семејството. Самохраните родители и семејствата со еден заработувач обично добиваат повеќе помош.
За самохраните / едно-приходните семејства, нето трошоците варираат од €0 (Грција, Италија, Малта) до €10 200 во Швајцарија, следат Обединетото Кралство (€9 991) и Ирска (€8 409). Холандија – €6 563, Белгија – €5 524, Финска – €4 539, Норвешка – €4 177.
За семејства со два заработувачи, трошоците драстично растат: Швајцарија – €27 551, Холандија – €15 915, Обединето Кралство – €13 662, Ирска – €13 056, Белгија – €11 186. Во повеќето земји се под €2 500; во Германија – €430, Италија и Малта – €0, Франција – €6 523, Шпанија – €2 452.
Сите бројки се пресметани врз основа на просечни национални плати.
Колкав дел од платата се трошат на грижа за деца?
Клучен показател е процентот од платата што се одвојува за нето трошоците:
- Најниско е во Обединетото Кралство (18%) и Словачка (17%) за едно-приходни семејства.
- Над 10% од платата оди и во: Ирска (14%), Чешка (12%), Холандија и Романија (11%), Швајцарија (10%).
- Во повеќето европски земји тој процент е 6% или помалку: Германија (1%), Франција (6%).
За семејства со два дохода, највисок процент: Швајцарија 28%, Кипар и Холандија – по 26%, Обединето Кралство – 25%. Во 19 земји тој дел е ≤9%, вклучувајќи ја: Шпанија (8%) и Германија (1%).
Во некои земји, двоен приход го зголемува товарот значително: Кипар (6% → 26%), Швајцарија (10% → 28%), Холандија (11% → 26%), Белгија (9% → 19%), Франција (6% → 15%).
Исклучоци според приходот
Кога се заработува под просекот, иако се добива повеќе државна помош, процентот на трошок се зголемува. Во Ирска, човек на 67% од просекот плаќа 19% – наспроти 14% кога заработува просечно. Семјствата со два дохода може да потрошат 22%, што се зголемува на 25% кога еден е на минималец.
„Многу нискиот процент во Германија (и Австрија) се должи на многу ниски бруто трошоци, бидејќи поголем дел јавни установи не наплаќаат. Например, градинките во Австрија се бесплатни, и се плаќа само ручек,“ објаснува Michael Fuchs, истражувач.
„На спротивната страна, во Обединетото Кралство, бруто трошоците се многу високи поради широката приватна понуда,“ додава тој.
