Милиони луѓе ширум светот умираат од директни бактериски инфекции, особено кога бактериите развиваат отпорност на антибиотиците што ги користиме за нивно лекување. Токму оваа отпорност на лекови ги прави особено смртоносни.
Последните податоци не се охрабрувачки. Појавата на неколку бактерии отпорни на лекови е сериозен проблем за здравствените системи ширум светот, особено во земјите со среден и низок приход.
Бактериската антимикробна отпорност (AMR) се проценува дека е директно одговорна за 1,27 милиони смртни случаи на глобално ниво во 2019 година и може да биде поврзана со вкупно 4,95 милиони смртни случаи, според податоците на Светската здравствена организација (СЗО).
Како СЗО ги рангира опасните бактерии?
Светската здравствена организација ги следи и рангира бактериите според различни критериуми, како што се стапката на смртност, зачестеноста на инфекцијата, „здравствениот товар“ што не доведува до смрт, трендот на отпорност, преносливоста, опциите за превенција, опциите за третман, достапноста на нови лекови во развој.
Бактериите се бодуваат по секој критериум и потоа се рангираат. Списокот за 2024 година вклучува дваесетина приоритетни патогени.
Осумте најопасни бактерии:
Klebsiella pneumoniae
Клебсиела е вид на бактерија која се наоѓа во цревата и човечката столица. Може да предизвика пневмонија, инфекции на крвотокот, рани или хируршки интервенции, но и менингитис, доколку навлезе во нервниот систем.
Може да стане таканаречена „супербактерија“, која брзо се шири и станува отпорна на повеќето достапни лекови. Таа е особено отпорна на карбапенем, т.н „последен избор на антибиотик“, кој се користи кога сите други третмани не успеале. Исто така е отпорна на цефалоспорини од трета генерација.
Ешерихија коли
Како и клебсиела, ешерихија коли најчесто се наоѓа во цревата на луѓето и животните, како и во околината, храната и водата.
Повеќето видови на оваа бактерија се безопасни, но некои може да предизвикаат болести, вклучувајќи дијареа, инфекции на уринарниот тракт, пневмонија и сепса. За време на Летните олимписки игри 2024 во Франција, висока концентрација на бактеријата беше забележана во реката Сена.
Отпорна е на цефалоспорини од трета генерација, вообичаено препишан антибиотик кој исто така се користи за лекување на сексуално преносливи инфекции како што е гонореја. Отпорен е и на карбапенеми.
Acinetobacter baumannii
Во 2012 година, истражувачите ја опишаа оваа бактерија како „бактериски патоген во успон“ поврзан со болнички инфекции.
Пациентите со ослабен имунолошки систем, или оние кои се хоспитализирани повеќе од 90 дена, се изложени на висок ризик од инфекција. Отпорна е на карбапенеми.
Mycobacterium tuberculosis – TB
Оваа бактерија предизвикува туберкулоза, потенцијално фатална бактериска инфекција на белите дробови која уби 1,25 милиони луѓе во 2023 година, вклучувајќи 161.000 луѓе со ХИВ.
СЗО наведува дека „ТБ најверојатно повторно стана водечка причина за смрт во светот, три години откако беше заменета со Ковид-19“.
Mycobacterium tuberculosis е отпорна на рифампицин, антибиотик кој се користи за лекување на туберкулоза и лепра.
Салмонела тифи (Salmonella Typhi)
Салмонела тифи предизвикува тифус, болест опасна по живот. Најмногу ги погодува луѓето во регионите со лоша хигиена и небезбедни извори на вода и храна, како што се делови од Азија, Африка и Латинска Америка.
ЦДЦ проценува дека има приближно девет милиони случаи на тифус во светот годишно. Оваа бактерија е отпорна на флуорохинолони – антибиотици со широк спектар, чија употреба е ограничена поради сериозни несакани ефекти.
Видови на шигела
Постојат четири типа на шигела: Shigella sonnei, Shigella flexneri, Shigella boydii и Shigella dysenteriae. Тие предизвикуваат дијареа, болки во стомакот и треска.
Се шират преку контаминирана храна и вода, но и при сексуален контакт со заразено лице. Овие бактерии се отпорни на флуорохинолони.
Видовите шигела, кои се отпорни на речиси сите класи на антимикробни лекови, се сè пораспространети и глобално доминантни. Најголемиот товар на болести е во земјите со низок и среден приход, каде хигиената е лоша.
Enterococcus faecium
Оваа бактерија живее во цревната флора, позната и како микробиом. Може да предизвика сериозни болести кај луѓето со дијабетес или хронично заболување на бубрезите.
Доколку дојде до делови од телото надвор од цревата, може да предизвика уринарни инфекции и инфекции на нервниот систем. Отпорна е на ванкомицин, антибиотик кој исто така се користи за лекување на инфекции предизвикани од стафилококи, кои исто така се отпорни на лекот.
Pseudomonas aeruginosa
Pseudomonas aeruginosa предизвикува инфекции на крвта, белите дробови, уринарниот тракт и други делови од телото, често по операциите во болниците.
Овие бактерии се отпорни на повеќе лекови (MDR), вклучувајќи ги и карбапенемите. Инфекциите со оваа бактерија се особено опасни кај имунокомпромитирани пациенти. И покрај тоа што е преместена од „критичен“ во „висок“ приоритет, таа останува загрижувачка поради нејзиниот профил на отпорност.
