Унгарскиот премиер води паралелни разговори со Доналд Трамп и Владимир Путин и најавува дека неговата земја може да стане сцена на клучен мировен состанок посветен на Украина.
Во обид да се врати на глобалната дипломатска сцена, унгарскиот премиер Виктор Орбан најави дека подготовките за потенцијален мировен самит меѓу САД и Русија се веќе во тек, а Будимпешта може да биде избрана за домаќин на состанокот кој би имал големо геополитичко значење.
Орбан објави дека имал телефонски разговор со поранешниот американски претседател и актуелен кандидат Доналд Трамп, со кого разговарал за можноста да се одржи средба со рускиот претседател Владимир Путин. Според него, Унгарија е „остров на мирот“ во поделена Европа и единствена земја која може да ја исполни улогата на посредник во новиот дипломатски процес.
„Остров на мирот“ меѓу глобалните блокови
„Унгарија е подготвена да помогне. Во време кога реториката се заострува, ние можеме да бидеме земјата што ќе ги донесе двете страни на иста маса,“ порача Орбан преку објава на социјалната мрежа X.
Покрај контактот со Трамп, Орбан најави дека во следните недели ќе има директна комуникација и со Путин, што дополнително ја зголемува тежината на неговата улога во процесот. Иако датумот и форматот на евентуалниот самит сè уште не се познати, дипломатски извори наведуваат дека разговорите се во „напредна фаза“, а средбата може да се случи пред крајот на годината.
Оваа иницијатива доаѓа во период кога САД и Русија повторно се обидуваат да воспостават канали за комуникација, откако војната во Украина влезе во фаза на исцрпување, а меѓународниот притисок за прекин на огнот расте. Истовремено, се зголемуваат и очекувањата дека евентуален мировен процес би можел да биде условен со територијални и безбедносни компромиси.
Реакции и скепса: симболика или реална можност?
Најавата за можен самит предизвика поделени реакции во регионот и пошироко. Поддржувачите ја поздравија иницијативата како храбар дипломатски потег и можност за излез од ќор-сокакот во кој се наоѓа конфликтот.
Сепак, критичарите ја гледаат улогата на Орбан како симболична и ограничена, имајќи предвид дека Украина сè уште не е официјално вклучена во разговорите, а ЕУ и НАТО не се наведени како посредници. Повеќето западни аналитичари предупредуваат дека секој договор што не го вклучува Киев како рамноправен партнер би бил „неодржлив и политички празен“.
„Самитот може да има значење само ако на масата седнат сите засегнати страни. Во спротивно, тоа ќе биде медиумски спектакл, а не мировен процес,“ оценува за Reuters дипломат од Брисел.
Нов геополитички маневар на Орбан
За Унгарија, пак, оваа иницијатива претставува ретка можност да ја зголеми својата меѓународна тежина и да се позиционира како мост меѓу Истокот и Западот. Орбан веќе подолго време ја одржува линијата на отворен дијалог со Москва и Пекинг, иако тоа често предизвикува тензии со европските партнери.
Со тоа што се става во улога на посредник, Будимпешта се обидува да покаже дека може да игра улога поголема од својата економска и воена моќ – улога на политички медијатор во време кога светот е заробен во долготрајни конфликти и недоверба.
Како што пишува Washington Post, идејата за мировен самит е дополнително охрабрена од успехот на неодамнешниот договор меѓу Израел и Хамас за Газа, кој покажа дека дури и најтврдокорните противници можат да седнат на иста маса под соодветни услови.
Што следува?
Иако на овој стадиум самитот останува дипломатска можност, не и гаранција, самиот факт што се разговара за директна средба помеѓу САД и Русија е значаен сигнал. По повеќе од две и пол години војна, интензивирани санкции и глобални економски последици, потребата од нова дипломатска рамка е сè погласна.
Дали Будимпешта навистина ќе стане сцена на историска средба што ќе отвори пат кон прекин на огнот и почеток на мировни преговори – или ова ќе остане уште еден неисполнет дипломатски експеримент – ќе стане појасно во наредните недели.
.jpg){kind=link}