Секој што сака да разговара со Леонидас Аскијанакис најпрво мора да пронајде слободен термин во неговиот календар – а тој е испланиран во подетални 30-минутни интервали, од пет часот наутро до 23 часот навечер. Состаноците се исклучиво онлајн, а темата секогаш е истата: вселената.
И покрај кратките термини, тие се закажани со недели однапред – згуснат распоред за еден 22-годишник. Кога спие? „Сега сум во завршница,“ вели студентот од Грција. „Не можам едноставно да го напуштам проектот.“
Хилјади тони отпад кружат околу Земјата: деактивирани сателити, делови од ракети и други остатоци. Според Европската вселенска агенција (ESA), повеќе од 1,2 милиони објекти поголеми од еден сантиметар се движат во орбитата – од кои над 50.000 се поголеми од десет сантиметри.
„Посебно на височини меѓу 700 и 800 километри има огромни облаци отпад што може да останат таму со векови и дури да се размножуваат по судири,“ вели Јан Смински од тимот на ESA за вселенски отпад во Дармштат. И само еден сантиметар е доволен за да уништи сателит: „Енергијата што се ослободува во таков судир е како од рачна бомба“, објаснува тој.
Орбитата постојано се следи, но колку што се помали парчињата, толку потешко е да се откријат. Радарските системи на Земјата можат да „видат“ објекти со големина на тениско топче – отприлика десет сантиметри.
„Вселенскиот отпад ќе мора комерцијално да се решава“
Аскијанакис се опседнал со проблемот уште во првата година од студиите. „Како е можно отпадот да остане во орбитата 200 години, а никој ништо да не презема?“ Се обидел да најде соработници, но без успех. Во 2021 година малкумина ја сфаќале сериозноста на проблемот.
Идејата му дошла под ѕвездите на Крит: вселенскиот отпад мора комерцијално да се третира. Со сателит опремен со високоосетлив радар и алгоритми за скенирање, тој сака да го направи видлив отпадот со големина од еден до десет сантиметри, овозможувајќи прво целосно следење на орбитата. Подоцна, сонди со роботски раце би ги отстранувале поголемите делови.
Разговорот со „Ербас“ на саемот IAA во Минхен ја зацврстил неговата одлука. Набргу по основањето на стартапот стапил во сила и нов закон на ЕУ кој ги обврзува операторите на сателити да го отстранат сопствениот вселенски отпад.
Баварија – нова европска вселенска сила
Но стартап што се занимава со вселената не се гради со неколку илјади евра. Кој би инвестирал во 22-годишник со ваков ризичен план? „Ние“, вели баварскиот министер за економија Хуберт Ајвангер. Баварија од 2018 година вложила над 245 милиони евра во вселенски проекти – од центар за следење на Месечината во Оберпфафенхофен до иновативни стартапи.
Премиерот Маркус Зедер одамна е познат по својата визија за вселенски развој, а Баварија сака да остане „’рбетот на европските вселенски патувања.“
За првата мисија на „Проект S“, планирана за лансирање во 2026 година, компанијата добила еден милион евра кофинансирање од Баварија. Тоа му овозможува независност на Аскијанакис – за разлика од американските инвеститори кои условуваат финансирање со преселување во САД.
Од шега до реалност
Баварскиот вселенски екосистем се потпира и на 35 милијарди евра што германската федерална влада ги најави за вселенски и одбранбени капацитети. Некогаш идеите за баварски астронаути и мисии на Месечината звучеле како шега, но денес повеќе не.
Баварија има над 10.000 високообразувани професионалци во секторот, а речиси 40% од германските договори со ESA од 2015 година доаѓаат од оваа покраина.
Целта е висока – буквално. А Леонидас Аскијанакис со „Проект S“ сака да се увери дека патот кон ѕвездите ќе остане слободен. На крајот на краиштата – некој мора да направи место кога во вселената ќе стане претесно.
Извор: N1info.rs
