Ерата на глобалното затоплување заврши и „дојде ерата на глобално вриење“, изјави генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, откако научниците потврдија дека јули е на пат да биде најтоплиот месец во светот досега.
„Климатските промени се тука. Тоа е застрашувачко. И тоа е само почеток“, рече Гутереш. „Сè уште е можно да се ограничи порастот на глобалната температура на 1,5 Целзиусови степени [над прединдустриските нивоа] и да се избегне најлошото од климатските промени. Но само со драматична, непосредна климатска акција“.
Коментарите на Гутереш дојдоа откако научниците во четвртокот потврдија дека изминатите три недели биле најжешките од почетокот на евиденцијата и дека јули е на пат да биде најтоплиот месец досега забележан.
Глобалните температури овој месец урнаа рекорди, според Светската метеоролошка организација (СМО) и програмата на ЕУ за набљудување на Земјата, Коперник.
Постојаниот пораст на глобалните просечни температури, поттикнат од загадувањето што ја задржува сончевата светлина и делува како стаклена градина околу Земјата, ги влоши временските екстреми.
„Човештвото е на жешкото столче“, рече Гутереш на прес-конференција во четвртокот. „За огромни делови од Северна Америка, Азија, Африка и Европа, ова е сурово лето. За целата планета, тоа е катастрофа. А за научниците нема дилема – луѓето се виновни“
„Сето ова е целосно во согласност со предвидувањата и повторените предупредувања. Единственото изненадување е брзината на промената. Климатските промени се тука, тие се застрашувачки и тоа е само почеток.“
Гутереш ги повика политичарите да преземат брза акција. „Воздухот не може да се дише, топлината е неподнослива, а нивото на профит од фосилните горива и климатската неактивност е неприфатливо. Лидерите мора да водат. Нема повеќе двоумење, нема повеќе изговори, нема повеќе чекање другите да го прават првиот чекор. Едноставно нема повеќе време за тоа“.
Генералниот секретар на СМО, Петри Таалас, рече: „Потребата да се намалат емисиите на стакленички гасови е поитна од кога било досега. Климатските активности не се луксуз, туку се потреба“.
Други климатски научници ги потврдија наодите. Карстен Хаустејн од Универзитетот во Лајпциг откри дека светот бил за 1,5 степени Целзиусови потопол во јули 2023 година отколку во просечниот јули пред индустријализацијата.
Температурите овој месец беа „толку застрашувачки“ што научниците можеа да предвидат дека ќе бидат најтопли досега, дури и пред да заврши, рече тој.
Хаустејн ги зеде проценките на глобалната температура од Националната администрација за океани и атмосфера во САД и откри дека јули 2023 година веројатно ќе го надмине претходниот рекорд од 2019 година за 0,2 Целзиусови степени.
Зеке Хаусфатер, климатски научник во американската непрофитна организација Беркли Ерт, користел алатки од јапонски и европски метеоролози за да процени дека рекордот ќе биде надминат за приближно 0,3 Целзиусови степени.
Тој рече: „Со исклучување на голем удар на астероид денес, практично е сигурно дека јули 2023 година ќе биде најтоплиот месец забележан со голема разлика. Јас лично ја сметам големината на овој рекорд малку зачудувачка. Не гледаме ништо аналогно во историскиот запис за месец јули“.
Загадувањето со стакленички гасови ги зголеми температурите на смртоносните топлотни бранови на три континенти овој месец, според брзата анализа на мрежата World Weather Attribution објавена во вторникот.
Студијата, која користела воспоставени методи, но сè уште не била рецензирана од колеги, открила дека човештвото ги направило топлотните бранови во јужна Европа, Северна Америка и Кина за 2,5 Целзиусови, 2 Целзиусови и 1 Целзиусови степени потопли.
Научниците велат дека растот за над 2 степени би бил „практично невозможен“ доколку луѓето не ги предизвикале промените на климата.
Фридерике Ото, климатски научник од Империал колеџ во Лондон и главен автор на студијата, рече: „Мораме да живееме со овие – и да им овозможиме на луѓето да живеат со овие – екстремни услови во лето. Тие не се ретки. И колку повеќе го одложуваме прекинот на горење на фосилни горива, толку почести ќе стануваат“.
Научниците очекуваат оваа година да биде потопла од вообичаено, бидејќи Ел Нињо, природен модел на ветер и вода што ја загрева планетата, се враќа по три години на неговиот постуден колега, Ла Ниња.
Тој ефект, заедно со загадувањето со стакленички гасови, ја натера СМО да предвиди две од три шанси дека една од следните пет години ќе биде 1,5 Целзиусови степени потопла отколку пред Индустриската револуција – нивото на кое светските лидери ветија дека ќе се обидат да го ограничат глобалното затоплување до крајот на векот. СМО предупреди дека тоа не значи дека целта ќе биде пропуштена бидејќи се однесува на 20-годишен просек, а не на поединечни месеци или години.
Џојс Кимутаи, климатски научник од Институтот Грантам, рече дека поголемите и посилните екстремни временски настани предизвикуваат хаос ширум светот – особено во посиромашните земји најмалку одговорни за емисиите.
Таа додаде: „Ова треба да послужи како повик за будење за сите нас. Треба да го префрлиме разговорот на она што треба итно да се случи оваа година“.
Светските лидери се состануваат во Обединетите Арапски Емирати во ноември за да договорат начин како да се запре загревањето на планетата, да се прилагодат на поекстремните временски услови и да се плати штетата.
Претседателот на самитот Cop28, Султан Ал Џабер, кој е и шеф на националната нафтена компанија во земјата, во интервју за Гардијан овој месец рече дека постепеното укинување на фосилните горива е „неизбежно и суштинско“.
Кетрин Абреу, основач на канадската кампања „Дестинација нула“, рече дека владите мора да разберат дека „оваа транзиција од фосилните горива не е само неизбежна, туку е итна. Треба да се планира, бара соработка; тоа бара обезбедување на финансии во обем што во моментов не се обезбедува“.
Во патоказот за нето нула емисии изготвен од Меѓународната агенција за енергетика, не требаше да има нови нафтени и гасни полиња одобрени за развој од 2021 година. Наместо тоа, владите вклучувајќи ги САД, Обединетото Кралство и Австралија дадоа лиценци за дупчење.
Марина Романело, истражувачка за клима и здравје на Универзитетскиот колеџ во Лондон и раководител на Одбројувањето на Лансет, рече: „Имаме податоци кои покажуваат како самите темели на здравјето се поткопани од климатските промени и, и покрај тоа знаење, гледаме влади и компании кои сè уште имаат приоритет на фосилните горива.“
„Но, ние сè уште имаме време денес да ја свртиме плимата и да обезбедиме животна иднина за нас и нашите деца“.
Извор: The Guardian
