Во серијата, истражувачот и авантурист Берти Грегори нè носи лице в лице со некои од највпечатливите ајкули на планетата, рушејќи ги митовите и стравовите што долго ги следат овие фасцинантни суштества. Преку неверојатни подводни снимки и интервјуа со експерти, емисијата нуди нова перспектива за овие древни предатори — и што значи да се нурне во нивниот свет со знаење, почит и подготвеност.
За време на снимањето, Грегори имал својот најомилен нуркачки момент досега во „катедралата“—подводна пештера во јужноафриканскиот гребен Аливал Шол, опкружен со дури 40 забрани златни песочни ајкули.
И покрај нивниот страшен изглед и стотици иглено-остри заби, Грегори не чувствувал страв. „Стравот произлегува од непознавање“, вели тој. Овие заби се дизајнирани за фаќање, не за сечење, објаснува. „Јас сум преголем за да ми застанат во грлото. Не можат да ме џвакаат.“
На менито? Не човечко месо
Дури и најплашениот вид—големата бела ајкула—не гледа на луѓето како на оброк. „Ние не сме на нивното мени,“ вели Грегори. „Имаме премалку масти и чудно вкусиме.“ Овие ајкули еволуирале за да јадат фоки и морски лавови—животни со високоенергетска маст, спротивно од човечкото телесно ткиво.
Според Меѓународниот регистар за напади од ајкули, во 2024 година имало само 47 непровоцирани случаи на гризење, што го потврдува реткото присуство на вистинска опасност. Сепак, разбирањето на однесувањето на ајкулите е клучно за безбедност.
Како да се остане безбеден меѓу ајкули
Мелиса Кристина Маркез, морски биолог и нуркач со повеќе од деценија искуство, вели дека никогаш не влегува во вода ако има јасна миризба од мамци или лешеви—освен во строго контролирани истражувачки услови.
Безбедносните протоколи за професионалците се неприкосновени: тренинг, искуство, сигурна екипа, и често користење на заштитни прачки кои поставуваат бариера меѓу нуркачот и љубопитната ајкула.
Ајкулите најчесто ловат на изгрејсонце и зајдисонце, особено кога водата е матна. „Тогаш може да не’ помешаат со фока,“ вели Грегори. Оваа замена може да биде кобна, бидејќи до моментот кога ајкулата ќе сфати дека човекот не е плен, штетата може да биде сериозна.
Прочитај ги сигналите на ајкулата
Ајкулите испраќаат сигнали преку јазикот на телото. Ако се чувствуваат иритирани или несигурни, може да го кренат главата, да ги спуштат градните перки, да го заоблат грбот или да се движат со нагли, непредвидливи движења.
Ако ајкулата почне да прави блиски кругови, да ги удира околните објекти или прави невообичаено брзи движења, тоа е знак дека е време да се излезе од водата—мирно, но брзо, вели Маркез.
Совети за нуркање со ајкули:
- Остани смирен и движи се полека
- Не прави нагли движења
- Остани со телото вертикално (да изгледаш поголем)
- Никогаш не врти грб и секогаш одржувај визуелен контакт
Разбивање на митовите
Повеќето видови ајкули се срамежливи и избегнуваат луѓе, како што се чеканоглавите и shyshark ајкулите. Дури и предаторските видови, како тигар ајкула, бик ајкула и голема бела, пресметуваат дали оброкот вреди—и не сакаат повреди.
За Маркез, секое нуркање со ајкули е искуство што мора да се прави на нивни услови. „Не е адреналинска забава, туку привилегија,“ вели таа. Затоа никогаш не треба да се допира или вознемирува ајкула. „Никој од нас не сака да биде допрен без дозвола,“ додава Лејси Вилијамс, експерт за однесување на ајкули.
Ризици од социјалните мрежи
Растечкиот тренд на видеа со луѓе кои ги допираат или „јаваат“ ајкулите предизвикува загриженост кај научниците. Пораката дека тоа е безбедно е погрешна и опасна, вели Вилијамс.
„Шансите дека ќе настрадате од ајкула се мали“, заклучува Грегори. „Но шансите дека ајкулите ќе страдаат од нашите активности—прекумерен риболов, загадување, губење на живеалишта—се огромни. Престанете да се плашите од нив. Почнете да се грижите за нив.
Извор: National Geographic
