Новото истражување ја дава најточната проценка досега дека врвот на ова генетско мешање се случил пред околу 47.000 години. Истражувањата покажаа како компонентите на неандерталскиот геном го обликувале човечкиот геном во функции како што се пигментацијата на кожата, имунолошкиот одговор и метаболизмот.
Една група научници ги испитувала геномите на три женски и три машки Хомо сапиенс кои живееле пред околу 45.000 години врз основа на коски пронајдени во пештера во германскиот град Ранис и еден геном на жена од приближно исто време чиј череп бил пронајден во пештера на планината Злати кун во Чешка. Студијата објавена во списанието Nature – која ја вклучува најстарата ДНК на хомо сапиенс некогаш секвенционирана – покажа дека двата вида се измешале помеѓу 49.000 и 45.000 години.
Друга група научници го испитувала геномот на 300 модерни и антички хомо сапиенс, вклучително и 59 кои живееле пред 2.000 до 45.000 години. Студијата, објавена во списанието Science, даде опсег на датуми на мешање од пред околу 50.500 до 43.500 години.
Научниците го опишаа вкрстувањето, за кое беше откриено дека е поскоро од претходните проценки, како еден продолжен период на проток на гени што опфаќа многу генерации. Тешко е да се знае природата на интеракцијата помеѓу хомо сапиенсот и неандерталците врз основа на податоците од геномот, освен да се каже дека тие се мешале и имале деца заедно. Истражувачите не можеле географски да утврдат каде се случило вкрстувањето, но процениле дека тоа би можело да биде некаде на Блискиот Исток.
Неандерталците, официјално наречени Хомо неандерталенсис, биле поцврсто изградени од хомо сапиенсот. Тие живееле од пред околу 430.000 години до нивното исчезнување релативно брзо откако Хомо сапиенс – вид кој се појавил пред околу 300.000 години во Африка – се проширил во областите населени со неандерталци на Блискиот Исток, Европа и Азија. Претходните истражувања покажаа дека неандерталците биле интелигентни, создавале уметност и користеле сложени методи на групно ловење, пигменти за сликање на телото, симболични предмети, а можеби имале и говорен јазик.
Повеќето луѓе денес имаат гени наследени од неандерталците
„Неандерталците живееле надвор од Африка илјадници години пред да дојдат модерните луѓе и веројатно биле приспособени на климата и патогените надвор од Африка. Затоа, некои од нивните гени би можеле да бидат корисни за современите луѓе“, вели генетичарот Прија Мурџани од Универзитетот во Калифорнија, Беркли, еден од водачите на истражувањето.
На пример, варијанта на имунолошкиот ген наследена од неандерталците штити од коронавируси како оној што ја предизвика пандемијата „Ковид-19“. Фреквенцијата на некои неандерталски гени вклучени во имунолошкиот систем и пигментацијата на кожата кај хомо сапиенсот се зголемува со текот на времето, што укажува на нивната вредност за преживување. „Спротивно на тоа, некои геномски региони се речиси лишени од неандерталско потекло“, рече Мурјани.
Меѓу лицата од локалитетот Ранис, идентификувани се мајка и ќерка, кои се во далечно сродство со жената од Злати кун, област оддалечена околу 230 километри. Геномите го открија нивниот физички изглед. „Овие рани Европејци броеле само неколку стотици и имале темна кожа, темна коса и кафени очи, што го одразува нивното доаѓање од Африка“, рече еден од научниците, зооархеологот Џеф Смит од Универзитетот во Рединг во Англија.
Овие рани хомо сапиенси во Европа се соочија со суровите услови на леденото доба. Податоците од геномот на поединците од Ранис и Злати кун покажаа дека тие денес немаат живи потомци, што укажува дека нивната популација е изумрена и претставува изгубена гранка од човечкото семејно стебло. Тие исто така го илустрираат опасниот пејзаж во кој живееле. „Трамките на черепот укажуваат на предатори, веројатно хиени, кои или ја нападнале или го изглодале черепот по смртта“, вели еволутивниот генетичар Арев Сумер од Институтот за еволутивна антропологија Макс-Планк во Германија, еден од водачите на студијата.
Долго време се дебатира за судбината на неандерталците. „Постојат различни идеи за улогата на модерните луѓе во истребувањето на неандерталците. Мислиме дека е барем веројатно дека релативно мала дојдовна модерна човечка популација можеби се споила со дел од веројатно уште помалото население на неандерталците во регионот во тоа време. Бидејќи нивната ДНК постои во геномите на денешницата, тие се – на некој начин – живи и здрави и поуспешни од кога било“, рече Сумер.
