Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ), во соработка со Фондацијата Конрад Аденауер, неодамна реализираше тридневна работилница на тема „Вештачката интелигенција во редакциите – Потрагата на Северна Македонија за балансот помеѓу напредокот и иновациите наспроти безбедноста“. Учесниците ги истражуваа основните концепти на медиумската писменост, учеа како да препознаваат дезинформации и манипулативни содржини, и ги користеа ВИ алатките за проверка на факти и креирање новинарски содржини. Тема на дискусијата беа и правните аспекти и етичките стандарди при користење на ВИ во новинарството. Предавачите Суад Сефери, Мартин Петровски и Борис Ристовски ги споделија своите искуства и алатки кои можат да им помогнат на новинарите во нивната работа.
Една од клучните теми на дискусија беше иднината на новинарството и потенцијалните ризици од замена на работните места со вештачка интелигенција. Меѓутоа, учесниците согледаа дека алатките, кога се користат на вистински начин, можат да го зголемат продуктивноста, ефикасноста и креативноста во новинарството. Алатките како ChatGPT, MidJourney и OpenTimestamps овозможуваат брзо истражување, обработка на податоци и персонализирана содржина, што ја олеснува работата на новинарите. Меѓутоа Wordsmith, Marky AI, Infinity AI, Zebracat се алатките кои се најпотребни за новинарите, истакна Сефери во својата презентација.
На предавањето, Суад Сефери ги презентираше најновите алатки за користење на вештачката интелигенција (ВИ) во новинарството, како и предизвиците и етичките дилеми што доаѓаат со нејзината примена.
Корисни ВИ алатки за новинарите
Сефери ги истакна предностите на неколку клучни ВИ алатки кои можат значително да ја олеснат работата на новинарите:
- Wordsmith: Алатка за автоматизирано генерирање текстови која, според Сефери, има предност пред ChatGPT во креирањето структуриран и фактографски точен новинарски материјал.
- Infinity AI: Инструмент што овозможува создавање аудио и видео материјали, како и симулација на звук од сопствениот глас и визуализации базирани на слики. Оваа алатка е корисна за креирање на содржини за дигитални платформи.
- Zebracat: Алатка која помага во креирање на кратки видеа, како што се reels, со минимален вложен труд, што е особено важно за новинари кои сакаат брзо да создадат визуелни содржини за социјалните медиуми.
- Marky AI: Систем за автоматизација на процесите на порталите и социјалните медиуми, кој овозможува управување со содржина и комуникација на повеќе платформи.
Сефери ја потенцираше важноста на правилното користење на овие алатки за да се избегне загубата на креативност и автентичност во новинарството.
Етички и практични предизвици
Во дискусијата, Сефери се осврна и на предизвиците од употребата на ВИ:
- Зависност од ВИ: Прекумерното ослонување на ВИ може да доведе до губење на вештините и аналитичките способности кај новинарите.
- Манипулација и дезинформации: Алатките можат да бидат злоупотребени за создавање и ширење на неточни информации.
- Етички дилеми: Сефери ја нагласи потребата за новинарите да останат свесни за својата одговорност при користењето на ВИ, особено во спречувањето на пристрасности и неправилности во содржините.
Еволуција на ВИ
Сефери накратко ја презентираше и еволуцијата на вештачката интелигенција:
- Narrow AI: Специјализирана интелигенција која извршува една задача (на пример, ChatGPT).
- General AI: Напредна интелигенција способна за извршување повеќе задачи, со когнитивни способности слични на човечките.
- Super AI: Интелигенција што би ги надминала човечките способности, која според предвидувањата ќе биде реалност околу 2060 година, со потенцијал да носи одлуки наместо луѓето.
Сефери ја заврши презентацијата со повик за внимателност и одговорност во користењето на ВИ, истакнувајќи дека „алатките треба да бидат помошници, а не замена за новинарите“.
Во интервју со Мартин Петровски, еден од предавачите, разговаравме за главните предности и предизвици при интеграција на ВИ во новинарската работа.
Трн: Предности на Вештачката интелигенција во новинарството:
- Брзина во истражувањето: Алатки како ChatGPT можат да сумираат големи количини информации и да предложат нови агли за приказни.
- Анализа на податоци: ВИ платформите можат да обработат комплексни податоци и да помогнат во истражувачките приказни засновани на факти.
- Персонализација: ВИ помага во креирање на содржина која е специфично прилагодена за различни публики. Петровски ги демонстрираше алатките MidJourney за визуелизации и OpenTimestamps за автентикација на документи.
Трн: Области каде што ВИ не може да ја замени човечката интеракција:
- Истражувачко новинарство: Изградбата на доверба со изворите бара човечка интеракција.
- Етичко одлучување: Балансирањето на фактите со чувствителностите во раскажувањето на приказни останува клучно. На работилницата беа дадени примери за етички дилеми при користење на ВИ-генерирани визуелизации.
Трн: Популарни ВИ алатки во новинарството:
- За истражување: ChatGPT и Google AI-powered search.
- За визуелизации: MidJourney за креирање контекстуализирани слики.
- За проверка на факти: Community Notes на X.com и OpenTimestamps за автентикација на документи.
Трн: Како новинарите можат да обезбедат етичност и точност во ВИ-генерираната содржина:
- Проверка: Вкрстување на податоците од ВИ со доверливи извори.
- Транспарентност: Јасно наведување кога се користени ВИ алатки.
- Проверка на факти: Користење на алатки како OpenTimestamps за времено печатење документи.
Трн: Предизвици при интеграцијата на ВИ во новинарството:
- Алгоритамска пристрасност: Обезбедување дека ВИ не генерира стереотипи.
- Приватност на податоци: Почитување на GDPR при користење на ВИ алатки.
- Адаптација: Некои новинари се сѐ уште несигурни во прифаќањето на новите технологии. Работилницата ги разгледа овие предизвици со практични примери и дискусии.
Работилницата понуди длабоко разгледување на улогата на ВИ во новинарството, нагласувајќи ја потребата за внимателно користење на овие технологии и за одржување на човечките аспекти како интуицијата и етика во новинарската практика.
