Обезноста е една од најголемите здравствени закани во светот денес. Според новиот извештај од глобалните експерти, користењето на поимот „обезност“ во медицината е погрешно, а дефиницијата треба да се раздели на два дела: „клиничка обезност“ и „предклиничка обезност“. Овој нов пристап предлага различен третман за луѓето кои имаат вишок телесни масти, но се здрави, и за оние кои со својата тежина се изложени на здравствени ризици.
Светска состојба на обезност
Обезноста се дефинира како индекс на телесна маса (BMI) над 30, кој претставува број што се добива со делење на тежината со квадратот на висината на личноста. Се проценува дека повеќе од 1 милијарда луѓе ширум светот живеат со обезност. Се знае дека високиот индекс на телесна маса може да биде сигнал за вишок масти во телото, но тој не прави разлика меѓу мускулната маса и мастите, што може да доведе до погрешни дијагнози, особено кај луѓето кои имаат многу мускулна маса.
Новата дефиниција ја разделува обезноста на две категории: клиничка обезност, кога вишокот на тежината веќе довел до здравствени проблеми, како што се срцеви болести, дијабетес тип 2 или болки во зглобовите; и предклиничка обезност, која е присутна кога постои ризик за развој на болести, но без сериозни здравствени симптоми.
Како се мери обезноста и што влијае?
Мерењето на телесната тежина преку BMI е најчесто користената метода, но оваа метрика не зема во предвид различни фактори како што се структурата на телото, распределбата на маснотиите или постоењето на други здравствени проблеми. Со цел по точно разбирање на состојбата на пациентот, се препорачува комбинирање на BMI со други тестови, како што се мерењето на опсегот на струк или процената на мастите во телото, со детална медицинска историја.
Покрај тоа, важен фактор кој влијае на појавата на обезност е и генетиката, начинот на живот (недостаток на физичка активност, нездрава исхрана) и социо-економскиот статус. Во последните години, социјалните медиуми и брзата храна дополнително придонесуваат за зголемувањето на стапката на обезност во светот.
Обезноста во Македонија
Во Македонија, како и во многу други земји, стапката на обезност продолжува да расте. Еден од главните фактори е недостатокот на физичка активност и нездравата исхрана. Иако има напори за промоција на здрави навики, како што се спортските активности и подобрите диети, тековните трендови на седечки начин на живот и консумирање на брза храна продолжуваат да бидат голем проблем.
Претходно, дефиницијата за обезност во Македонија исто така беше поврзана со BMI над 30, но со новите препораки за разделување на категориите, ќе биде потребно поопшто разбирање на тоа како да се третираат луѓето со различни здравствени состојби.
Како да ја препознаеме и што да направиме?
Во однос на медицинскиот третман, важно е да се направи разлика помеѓу луѓето кои се со ризик од развој на болести и оние кои се веќе заболени од некоја хронична болест како резултат на обезноста. За ова, лекарите треба да се фокусираат на детални тестови и анализа, а не само на BMI.
Иако во светот расте достапноста на лекови за намалување на тежината како што се Wegovy и Mounjaro, пристапот до овие лекови во многу случаи е ограничен само на пациентите кои имаат BMI над 30 и придружни здравствени проблеми. Тоа значи дека, за да се постигне точна и правична дијагноза и третман, потребно е да се извршат повеќе медицински анализи и да се земат предвид повеќе фактори, вклучувајќи ја и генетската предиспозиција.
Во денешниот свет, обезноста е комплексен здравствен проблем кој не може да се гледа само низ призма на индекс на телесна маса. Промените во медицинските дефиниции на обезноста и посветеноста на целосен пристап во третманот ќе помогнат да се подобри здравјето на пациентите и да се намали ризикот од појава на други болести. На сите нив им е потребна поддршка и правична грижа, која ќе им овозможи долг и здрав живот.
