Тифоидната треска или стомачен тифус е релативно ретка појава во развиените земји, но ова старо бактериолошко заболување, за кое се смета дека постои илјадници години, и понатаму претставува голема опасност во современиот свет, предупредуваат научниците.
Тековно, антибиотици се единствениот ефикасен начин за лекување на стомачен тифус, кој го предизвикува бактеријата Salmonella typhi (S. Typhi). Сепак, во последните три децении, отпорноста на оваа бактерија на антибиотици постојано расте.
Стомачен тифус или тифоидна треска (typhoid fever) претставува инфекција на тенкото и дебелото црево. За почеток, стомачен тифус треба да се разликува од класичниот или епидемиски тифус (пегав тифус или пегавец), бидејќи овие две тешки инфективни болести се предизвикани од различни видови на бактерии.
Соевите на бактеријата отпорни на антибиотици се шират со голема брзина
Во студијата од 2022 година, истражувачите ги секвенцирале геномите на 3.489 соја на бактеријата S. Typhi кај лица заразени во периодот од 2014 до 2019 година во Непал, Бангладеш, Пакистан и Индија, и откриле пораст на високорезистентни соеви на оваа бактерија на лекови.
Антибиотиците стануваат неефикасни
Овие високорезистентни соеви не се само отпорни на антибиотици од прва линија, како што се ампициллин, хлорамфеникол и сулфаметоксазол, туку расте и отпорноста на понови антибиотици, како што се флуорохинолони и цефалоспорини од трета генерација. Што е уште алармантно, овие соеви се глобално шират со голема брзина.
Додека повеќето случаи на високорезистентни соеви S. Typhi потекнуваат од Јужна Азија, истражувачите идентификувале скоро 200 случаи на меѓународно ширење од 1990 година. Повеќето соеви биле извезени во Југоисточна Азија, како и во источна и јужна Африка, но високорезистентни соеви исто така се пронајдени во Обединетото Кралство, САД и Канада.
„Брзината со која се појавиле и се шират високорезистентни соеви S. Typhi последните години е вистински причинa за загриженост и го нагласува потребата за итно проширување на мерките за превенција, особено во земјите со најголем ризик“, рекол специјалистот за заразни болести Џејсон Андру од Универзитетот Стенфорд во САД.
Останал само еден ефикасен антибиотик
Научниците предупредуваат дека стомачниот тифус станал отпорен на лекови. На пример, во Пакистан во 2016 година бил идентификуван првиот високорезистентен сој на стомачен тифус, а до 2019 година овој сој станал доминантен во таа земја.
Во лекувањето на стомачен тифус денес е останал само еден ефикасен антибиотик – азитромицин. Сепак, научниците предупредуваат дека и овој лек можеби нема да делува уште долго. Имено, студијата од 2022 година открила дека мутациите на S. Typhi кои се отпорни на азитромицин, сега исто така се шират.
Сепак, ако стомачен тифус не се лекува, во 20% од случаите може да има фатален исход. Според последните податоци на Светската здравствена организација, годишно се бележат 9 милиони случаи на тифусна треска и околу 110.000 смртни случаи секоја година.
Единствен спас – вакцинација
Идните епидемии може да се спречат до одреден степен со конјугирани вакцини против стомачен тифус, но ако пристапот до овие вакцини не се прошири глобално, светот наскоро може да се соочи со нова здравствена криза, предупредуваат научниците.
„Последната појава на високорезистентен сој S. Typhi отпорен на азитромицин создава поголема итност за брзо проширување на превентивните мерки, вклучувајќи ја употребата на вакцини против тифус во земјите со ендемски тифус. Овие мерки се потребни во земјите каде што е присутна висока преваленца на отпорност на антимикробни лекови на S. Typhi, но имајќи предвид дека болестите лесно се шират во нашиот глобализиран свет, вакцините не треба да бидат ограничени само на земјите со ризик“, велат авторите на студијата и нагласуваат:
„Јужна Азија може да биде главен епицентар за тифусна треска, која сочинува 70% од сите случаи, но ако нас COVID-19 не научи нешто, тоа е дека болестите во нашиот современ глобализиран свет лесно се шират.“
За да се спречи ова, здравствените експерти апелираат да се прошири пристапот до вакцините против стомачен тифус, додека истовремено се спроведуваат истражувања за нови антибиотици, пренесува „Science alert“.
Кој треба да прими вакцина против стомачен тифус?
Активната имунизација против стомачен тифус се спроведува кај возрасни и деца постари од две години со една доза и активирана полисахаридна вакцина.
Препорачаната доза за возрасни и деца постари од 2 години е една вакцина од 0,5 мл. Една вакцина обезбедува заштита, ревакцинацијата треба да се изврши најдоцна за 3 години ако постои континуирана изложеност на ризик.
