По бројни одлагања и административни пречки, Европската унија (ЕУ) се подготвува конечно во октомври да го воведе долго очекуваниот Систем за влез и излез (Entry/Exit System – EES).
Како што пренесува Euronews, Европската комисија на предложи постепено воведување на EES – нов дигитален граничен систем наменет за државјани на земји што не се членки на ЕУ. Според предлогот, по неговото официјално одобрување, земјите членки ќе имаат рок од шест месеци да го имплементираат системот.
Официјалната страница на EES потврдува дека системот ќе започне со работа во октомври 2025 година.
Ова значи дека, речиси девет години по првичниот предлог за развој на системот, EES конечно ќе стане реалност – отворајќи ново поглавје во управувањето со граничните премини на ЕУ.
Што е EES?
Системот за влез/излез (EES) ќе биде автоматизиран систем за регистрација на патници од Обединетото Кралство и други земји надвор од ЕУ кои не бараат виза за влез во ЕУ.
Патниците ќе мора да ги скенираат своите пасоши или други патни документи на терминали секој пат кога ќе ја преминуваат надворешната граница на ЕУ. Системот нема да се применува на државјани или резиденти на ЕУ, ниту на оние со долгорочни визи.
Системот ќе ги бележи имињата на патниците, биометриските податоци, како и датумот и местото на влез и излез. Скенирањата на лицето и отпечатоците од прстите ќе се земаат на секои три години и ќе важат за повеќе патувања во тој период.
Зошто се воведува EES и во кои земји ќе се применува?
EES ќе се применува на државјаните кои не се од ЕУ, вклучувајќи ги и граѓаните на Обединетото Кралство, кои влегуваат во Шенгенскиот простор за посети, одмори или бизнис активности и остануваат до 90 дена во период од 180 дена.
Заменикот на ЕУ, Ива Јохансон, изјави дека системот се воведува за да се зајакне безбедноста на границите и да се идентификуваат патниците кои го прекршуваат дозволеното време на престој во Шенгенскиот простор (90 дена во период од 180 дена).
“Со EES ќе знаеме точно кој влегува во Шенгенскиот простор со странски пасош”, изјави Ива Јохансон, поранешен комесар на ЕУ за внатрешни работи, во говорот во август на ЕУ-LISA, агенцијата задолжена за големите ИТ системи во Европа.
Системот ќе се применува при влез во сите земји членки на ЕУ, освен Кипар и Ирска, како и во четири земји надвор од ЕУ кои се дел од Шенгенскиот простор: Исланд, Лихтенштајн, Норвешка и Швајцарија.
Како ќе изгледа влезот во Шенгенскиот простор во иднина?
Постепениот пристап овозможува учесниците повеќе флексибилност за унапредување на технологијата и решавање на неочекувани проблеми.
Целта, според Европската комисија, е новиот систем да функционира на 10% од граничните премини во секоја земја членка на првиот ден. За време на овој почетен период, патничките пасоши ќе продолжат да се печатат, но со електронска регистрација. По шест месеци, ЕК очекува EES да биде целосно оперативен.
Шест месеци по започнувањето на EES, патниците ќе мора да се пријават и за Европскиот систем за информации и одобрение за патување (ETIAS), програма за граѓани на возраст од 16 до 70 години. ETIAS ќе чини седум евра и ќе важи три години.
Исто така, се развива апликација која треба да го поедностави влезот и излезот од ЕУ, но не е јасно како ќе може да ги собира потребните биометриски податоци, како што се отпечатоците од прстите.
